Chữ Hiếu Trong Đạo Tin Lành

 Nhieàu ngöôøi quan nieäm raèng, Ñaïo cuûa Chuùa laø Ñaïo Taây phöông, khoâng thích hôïp vôùi ngöôøi AÙ ñoâng, vì khoâng daïy con caùi hieáu kính vaø thôø phuïng cha meï. Moät soá ngöôøi khaùc thì nghó raèng khi moät ngöôøi tin Chuùa, ngöôøi ñoù seõ phaûi loãi ñaïo laøm con vì khoâng ñöôïc pheùp thôø cuùng oâng baø cha meï. Môùi nghe qua chuùng ta thaáy nhöõng lyù luaän treân coù veû ñuùng.

Tuy nhieân, neáu ñoïc kyõ Lôøi Chuùa daïy, chuùng ta thaáy ngöôøi tin Chuùa khoâng loãi ñaïo laøm con, cuõng khoâng boû oâng boû baø, vì Ñaïo Chuùa luoân ñeà cao boån phaän con caùi ñoái vôùi cha meï. Baèng chöùng trong saùu ñieàu raên noùi veà boån phaän con ngöôøi ñoái vôùi nhau, ñieàu ñaàu tieân Chuùa daïy laø “Phaûi hieáu kính cha meï” (Xuaát 20:12). Ñieàu naøy noùi leân moät caùch maïnh meõ raèng, ñoái vôùi Chuùa, trong taát caû caùc boån phaän con ngöôøi ñoái vôùi nhau, boån phaän con caùi ñoái vôùi cha meï laø boån phaän quan troïng hôn heát.

Theo Nho giaùo, thöù töï öu tieân trong ñôøi soáng con ngöôøi laø “quaân, sö, phuï”. Nghóa laø tröôùc heát chuùng ta phaûi laøm troøn boån phaän ñoái vôùi vua, hay laø ngöôøi laõnh ñaïo ñaát nöôùc, vì ñoù laø ngöôøi thay maët trôøi ñeå höôùng daãn chuùng ta. Sau ñoù laø boån phaän ñoái vôùi caùc baäc thaày daïy doã chuùng ta, vaø cuoái cuøng môùi ñeán boån phaän ñoái vôùi cha meï. Ñaïo cuûa Chuùa daïy ngöôïc laïi, daïy chuùng ta phaûi chu toaøn boån phaän ñoái vôùi Ñöùc Chuùa Trôøi tröôùc nhaát vì Ngaøi laø Ñaáng döïng neân chuùng ta, sau ñoù laø boån phaän ñoái vôùi cha meï, roài môùi ñeán nhöõng boån phaän khaùc. Ñieàu naøy moät laàn nöõa cho thaáy, ñoái vôùi Chuùa, boån phaän cuûa con caùi ñoái vôùi cha meï laø quan troïng, phaûi ñöôïc  ñeå yù ñeán tröôùc nhaát.

Ñaïo Chuùa xem troïng boån phaän cuûa ngöôøi laøm con vì ñaây laø ñieàu caên baûn, aûnh höôûng saâu ñaäm treân nhöõng boån phaän khaùc. Neáu moät ngöôøi khoâng kính yeâu cha meï vaø khoâng toân troïng thaåm quyeàn cuûa cha meï, khi ra ñôøi ngöôøi ñoù seõ khoâng yeâu thöông ngöoøi chung quanh vaø cuõng khoâng phuïc döôùi moät thaåm quyeàn naøo. Neáu moät ngöôøi khi coøn nhoû khoâng kính troïng cha meï, luùc ñi hoïc seõ khoâng kính troïng thaày giaùo, vaø khi ra ñôøi cuõng seõ laø ngöôøi ngang ngöôïc, khoâng tuaân giöõ luaät leä xaõ hoäi, cuõng khoâng tuaân phuïc nhöõng thaåm quyeàn treân mình.

Moät baèng chöùng nöõa cho thaáy Ñaïo Chuùa ñaët naëng boån phaän con caùi ñoái vôùi cha meï laø saùch Chaâm Ngoân trong Thaùnh Kinh Cöïu Öôùc. Chuùng ta haõy cuøng xem moät soá lôøi daïy tieâu bieåu trong saùch ñoù:

“Con ôi, phaûi nghe lôøi cha khuyeân daïy, ñöøng boû khuoân pheùp cuûa meï con” (1:8).

“Naøy con, nghe cha khuyeân daïy, laéng tai ñeå coù söï hieåu bieát” (4:1)

“Haønh hung cha vaø xoâ ñuoåi meï, laø con laøm ñieám nhuïc gia phong” (19:26)

“Ngoïn ñeøn cuûa keû chöûi cha maéng meï, phuït taét ñi giöõa ñeâm toái aâm u” (20:20)

“Haõy laéng tai nghe lôøi khuyeân daïy cuûa cha, khi meï yeáu giaø con chôù khinh khi” (23:22).

Trong ñieàu raên thöù naêm, Ñöùc Chuùa Trôøi daïy ngöôøi laøm con phaûi hieáu kính cha meï. Chöõ “con caùi” vaø  “cha meï” ôû ñaây khoâng giôùi haïn tuoåi taùc. Noùi nhö theá coù nghóa laø moät ngöôøi con duø bao nhieâu tuoåi cuõng vaãn laø con vaø vaãn phaûi hieáu kính cha meï. Töông töï nhö theá, duø cha meï giaø hay treû, con caùi cuõng phaûi hieáu kính.

Thaùnh Kinh cho bieát, nhöõng ñöùa con khoân ngoan laø nieàm vui cho cha meï: “Coù con chaân thaønh, loøng cha meï möøng rôõ, coù con khoân ngoan, vui loøng hôùn hôû. Hôõi con! Nhôù laøm cho cha meï raïng rôõ vui möøng” (Chaâm ngoân 23:24). Ñeå coù theå laøm vui loøng cha meï, tröôc heát chuùng ta phaûi laø ngöôøi khoân ngoan. Ngöôøi khoân ngoan laø ngöôøi nhö theá naøo? Thaùnh Kinh cho bieát: “Kính sôï Chuùa Haèng Höõu laø khôûi ñieåm khoân ngoan, hieåu bieát Ñaáng Thaùnh, aáy coäi nguoàn tri thöùc” (Chaâm ngoân 9:10). Nhö theá, theo lôøi Kinh Thaùnh daïy, ngöôøi khoân ngoan laø ngöôøi kính sôï Chuùa vaø ñi trong ñöôøng loái cuûa Ngaøi. Neáu chuùng ta tieáp nhaän Chuùa laøm chuû cuûa ñôøi soáng, toân troïng Chuùa soáng theo Lôøi Chuùa daïy, chuùng ta seõ trôû neân ngöôøi khoân ngoan. Ngöôøi khoân ngoan laø ngöôøi kính sôï Chuùa, vaâng lôøi Chuùa, do ñoù seõ kính yeâu vaø toân quí cha meï.

I.                   YÙ NGHÓA CUÛA CHÖÕ HIEÁU

  Ñieàu raên thöù naêm daïy: “Hieáu kính cha meï” nghóa laø gi? Vaø “hieáu kính cha meï” laø phaûi laøm gì? Hieáu kính cha meï coù nghóa laø toân kính vaø yeâu quí cha meï. Coù ngöôøi yeâu cha meï nhöng thieáu loøng toân kính, moät soá khaùc thì ngöôïc laïi, toân kính cha meï nhöng thieáu loøng yeâu thöông. Chuùa muoán chuùng ta vöøa yeâu thöông vöøa toân kính cha meï.

Moät ngöôøi con hieáu kính cha meï laø ngöôøi laøm troøn nhöõng boån phaän sau ñaây:

1.         Yeâu thöông cha meï

Boån phaän ñaàu tieân cuûa con caùi laø yeâu thöông cha meï. Cuõng nhö taát caû nhöõng lieân heä khaùc giöõa con ngöôøi vôùi con ngöôøi, phaûi coù tình yeâu thöông chuùng ta môùi coù theå laøm troøn boån phaän ñoái vôùi nhau vaø phaûi coù tình yeâu thöông thì ñieàu chuùng ta laøm môùi coù yù nghóa. Chuùng ta yeâu thöông cha meï vì ngoaøi Chuùa ra, khoâng ai yeâu thöông chuùng ta baèng cha meï. Tình yeâu cuûa cha meï ñoái vôùi con caùi thöôøng ñöôïc ví nhö soâng, nuùi, trôøi, bieån. Duø coù theå cha meï khoâng toû baøy tình thöông caùch roõ raøng, hoaëc coù khi voâ tình, cha meï laøm cho chuùng ta ñau buoàn, nhöng saâu kín trong ñaùy loøng, cha meï yeâu thöông chuùng ta voâ cuøng. Ngöôøi ta thöôøng noùi, khi coù con chuùng ta môùi hieåu ñöôïc tình thöông yeâu cuûa cha meï. Caâu noùi naøy thaät ñuùng. Moät khi thaät loøng yeâu thöông cha meï, chuùng ta seõ khoâng laøm ñieàu gì khieán cha meï buoàn lo, nhöng traùi laïi, tìm caùch laøm cho cha meï vui loøng.

2.         Bieát ôn cha meï

Laø con caùi, chuùng ta phaûi bieát ôn cha meï. Cha meï laø ngöôøi sinh ra chuùng ta vaø nuoâi daïy chuùng ta neân ngöôøi. Ñöùc Chuùa Trôøi ban cho chuùng ta söï soáng nhöng cha meï laø ngöôøi truyeàn söï soáng ñoù cho chuùng ta. Hôn theá nöõa, cha meï phaûi chòu bao khoù nhoïc ñeå nuoâi naáng chuùng ta töø luùc sô sinh cho ñeán khi khoân lôùn. Coâng ôn cha meï khoâng gì ví saùnh ñöôïc. Chuùng ta khoâng theå laøm gì ñaùp ñeàn ñöôïc coâng ôn ñoù. Ngöôøi xöa ñaõ moâ taû thaät ñuùng khi noùi: “Coâng cha nhö nuùi Thaùi Sôn, nghóa meï nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra.” Vì coâng ôn sinh thaønh vaø döôõng duïc cuûa cha meï, chuùng ta phaûi bieát ôn cha meï vaø baøy toû loøng bieát ôn ñoù qua lôøi noùi, haønh ñoäng vaø caùch xöû söï trong boån phaän laøm con.

3.         Toân kính cha meï

Nhö ñaõ noùi ôû treân, coù ngöôøi yeâu thöông cha meï nhöng thieáu loøng toân kính. Coù ngöôøi coøn xem cha meï nhö ngang haøng vôùi mình, do ñoù khoâng noùi naêng vôùi cha meï moät caùch leã pheùp vaø khoâng baøy toû loøng  kính troïng. Cuõng coù ngöôøi xem cha meï nhö laø ngöôøi coù traùch nhieäm phuïc vuï vaø chieàu chuoäng mình.Tröôøng hôïp ñoù xaûy ra khi cha meï cöng chieàu quaù ñaùng. Khi coøn nhoû, coù nhöõng ñöùa con hay laøm nuõng, giaän doãi hoaëc duøng tieáng khoùc ñeå cha meï phaûi chieàu theo yù mình.Neáu cha meï nuoâng chieàu quaù ñaùng, khi khoân lôùn, con seõ khoâng bieát giuùp ñôõ cha meï, nhöng chæ chôø cha meï phuïc vuï mình.

Neáu cha meï khoâng daïy baûo ñuùng caùch hoaëc  noùi nhöõng ñieàu thieáu leã ñoä,khi lôùn khoân, nhöõng ñieàu sai laàm ñoù seõ thaønh thoùi quen, khoâng theå söûa ñoåi ñöôïc. Laø con, khi noùi vôùi cha meï chuùng ta neân duøng nhöõng tieáng “thöa”. “vaâng”,”daï”ñeå toû baøy loøng toân kính.

Cuõng coù ngöôøi xem thöôøng cha meï khi cha meï giaø yeáu, khoâng coøn ñoùng goùp ñöôïc gì cho gia ñình, hoaëc khi cha meï ñau oám, trôû thaønh moät gaùnh naëng cho mình. Ngöôøi tin Chuùa khoâng neân coù nhöõng thaùi ñoä sai laàm ñoù, vì Chuùa daïy: “Haõy laéng tai nghe lôøi khuyeân daïy cuûa cha, khi meï yeáu giaø con chôù khinh khi” (Chaâm ngoân 23:22). Chuùng ta khoâng neân xem thöôøng cha meï khi cha meï giaø yeáu, nhöng traùi laïi, phaûi yeâu thöông quí meán nhieàu hôn vì cha meï ñaõ hy sinh caû cuoäc ñôøi cho chuùng ta. Hôn nöõa, luùc giaø yeáu laø luùc cha meï caàn con caùi hôn heát, khoâng nhöõng vì söùc khoûe suy giaûm nhöng tinh thaàn cuõng raát yeáu keùm. Cha meï deã caûm thaáy coâ ñôn, buoàn tuûi vì bieát mình khoâng coøn giuùp ích gì cho ñôøi vaø con caùi cuõng khoâng coøn caàn ñeán mình nöõa. Caùc cuï cuõng hay lo buoàn vì bieát ñôøi soáng mình saép chaám döùt vaø thöôøng nghó ñeán caùi cheát ñang chôø ñôïi mình. Vì nhöõng lyù do ñoù, chuùng ta caàn thoâng caûm vôùi cha meï vaø coá gaéng laøm taát caû nhöõng gì coù theå laøm ñöôïc ñeå ñem ñeán cho cha meï nieàm vui vaø an uûi trong nhöõng ngaøy cuoái cuûa cuoäc ñôøi.

Trong thôøi Cöïu öôùc khoâng toân kính cha meï laø moät toäi raát naëng. Theo luaät Moâise thì “Ai ñaùnh cha hay meï mình, phaûi bò xöû töû. Ai chöûi ruûa cha meï phaûi bò xöû töû” (Xuaát 21:15,17)

Trong saùch Leâvikyù, luaät naøy ñöôïc nhaéc laïi roõ raøng vaø maïnh meõ hôn: “Ai ruûa cha hay meï mình phaûi bò xöû töû. Ngöôøi ruûa cha meï mình chòu traùch nhieäm veà maïng soáng mình”(20:9).

Khi cha meï ñaõ giaø yeáu, chuùng ta caàn ñoái xöû vôùi loøng yeâu thöông, thoâng caûm vaø teá nhò.

Ñöøng vì quaù baän roän vôùi cuoäc soáng maø boû queân cha me, cuõng khoâng neân coù nhöõng lôøi noùi hay haønh ñoäng khieán cha meï phaûi buoàn tuûi.

4.         Vaâng phuïc cha meï

Vaâng phuïc cha meï laø ñieàu deã nhöng cuõng khoù. Khi coøn nhoû chuùng ta deã vaâng lôøi cha meï, cha meï baûo gì laøm naáy,vì luùc ñoù ta thaáy cha meï gioûi nhaát treân ñôøi. Nhöng khi khoân lôùn, thaáy mình coù theå laøm nhöõng ñieàu maø cha meï khoâng laøm ñöôïc, chuùng ta baét ñaàu khoâng vaâng phuïc cha meï nöõa. Kinh Thaùnh daïy gì veà boån phaän vaâng phuïc cha meï? Trong thö EÂâpheâsoâ, söù ñoà Phaoloâ khuyeân: “Con caùi phaûi vaâng lôøi cha meï trong Chuùa, ñoù laø ñieàu phaûi” (6:1). Trong thö gôûi cho Hoäi Thaùnh Coâloâse, Phaoloâ cuõng vieát: “Con caùi phaûi luoân luoân vaâng lôøi cha meï vì ñieàu ñoù ñeïp loøng Chuùa” (3:20).

Theo tieâu chuaån cuûa Chuùa, khoâng vaâng lôøi cha meï laø toäi naëng cuõng nhö nhöõng toäi khaùc. Söù ñoà Phaoloâ cho bieát, nhöõng ngöôøi bò Ñöùc Chuùa Trôøi boû maëc laø nhöõng ngöôøi phaïm nhöõng toäi sau: “phao vu, gheùt Ñöùc Chuùa Trôøi, xaác laùo, kieâu caêng, khoac laùc, öa tìm caùch laøm aùc môùi meû, nghòch cha meï”

(Roâma 1:30).

Baûn tính töï nhieân cuûa caùc em nhoû laø vaâng lôøi cha meï. Cha meï daïy baûo ñieàu gì caùc em cuõng saün saøng vaâng theo. Caùc em tin caäy cha meï vì bieát cha meï yeâu thöông mình vaø khoâng bao giôø baûo mình laøm ñieàu xaáu hoaëc coù haïi. Tuy nhieân, khi ñaõ lôùn, nhó raèng mình khoân hôn vaø hieåu bieát nhieàu hôn, chuùng ta thöôøng khoâng muoán vaâng lôøi cha meï nöõa. Duø raèng nhôø ñi hoïc, coù nhöõng ñieàu chuùng ta hieåu bieát hôn cha meï, nhöng ñöøng queân raèng vì cha meï sinh ra tröôùc neân coù nhieàu kinh nghieäm hôn chuùng ta. Chuùng ta caàn nghe lôøi daïy baûo cuûa cha meï ttrong nhieàu phöông dieän ñeå traùnh ñöôïc nhöõng loãi laàm cuûa ngöôøi treû, thieáu kinh nghieäm. Trong xaõ hoäi taây phöông, con caùi khi ñaõ lôùn thöôøng ñöôïc laøm theo nhöõng yù rieâng, töï quyeát ñònh nhöõng vieäc lieân quan ñeán ñôøi soáng mình, cha meï khoâng daùm khuyeân raên vaø daãn daét, vì theá ñöa ñeán nhieàu loãi laàm vaø tai haïi.

Moät ngöôøi con khoân ngoan seõ laøm theo lôøi daïy sau ñaây: “Con ôi, phaûi nghe lôøi cha giaùo huaán, ñöøng boû khuoân pheùp meï con. Phaûi luoân luoân ghi loøng taïc daï, ñeo nhöõng lôøi aáy vaøo coå con. Noù seõ daét con ñi, gìn giöõ con luùc con nguû, troø chuyeän khi con thöùc daäy” (Chaâm ngoân 6;20-22).

5.         Phuïng döôõng cha meï

Khi ñaõ lôùn vaø ñaõ coù coâng aên vieäc laøm, chuùng ta neân phuï giuùp meï cha trong caùc chi phí cuûa gia ñình. Ñaëc bieät laø khi cha meï ñaõ cao tuoåi, khoâng theå laøm luïng ñeå nuoâi soáng chính mình, chuùng ta coù traùch nhieäm phaûi phuïng döôõng cha meï,töùc laø cung caáp cho cha meï nhöõng ñieàu caàn duøng. Söù ñoà phaoloâ khuyeân: “Hoäi Thaùnh neân saên soùc nhöõng ngöôøi quaû phuï khoâng coøn nôi nöông töïa. Quaû  phuï naøo coøn con chaùu , tröôùc heát con chaùu phaûi lo phuïng döôõng meï giaø vaø ngöôøi thaân thuoäc, vì ñieàu ñoù ñeïp  loøng Ñöùc Chuùa Trôøi. Ai khoâng saên soùc baø con thaân thuoäc, nhaát laø gia ñình mình, laø ngöôøi choái boû ñöùc tin, coøn xaáu hôn ngöôøi khoâng tin Chuùa” (I Timoâtheâ 5:3-4,8).

Qua lôøi daïy treân, söù ñoà Phaoloâ haøm yù raèng, neáu chuùng ta laø ngöôøi tin Chuùa, nhöng khoâng phuïng döôõng cha meï vaø ngöôøi nhaø mình thì keå nhö chuùng ta ñaõ choái boû ñöùc tin vaø nhö ngöôøi khoâng tin. Söù ñoà Giacô vaø Giaêng cuõng  noùi leân cuøng moät ñieàu khi vieát nhöõng lôøi sau: “Ñoái vôùi Ñöùc Chuùa Trôøi- Cha chuùng ta, ngöôøi theo ñaïo thanh khieát, khoâng tì vít, laø ngöôøi saên soùc coâ nhi quaû phuï, trung thaønh vôùi Chuùa vaø giöõ mình khoûi bò tieâm nhieãm thoùi hö taät xaáu cuûa ngöôøi ñôøi” (Giacô 1:27) vaø “Neáu moät tín höõu coù cuûa caûi sung tuùc, thaáy anh em mình thieáu thoán maø khoâng chòu giuùp ñôõ, laøm sao coù theå goïi laø ngöôøi coù tình thöông cuûa Ñöùc Chuùa Trôøi?” (Igiaêng 3:17) .

Chuùng ta cuõng khoâng theå vieän côù raèng mình phaûi lo coâng vieäc Chuùa neân khoâng theå phuïng döôõng cha meï. Ngaøy xöa Chuùa GieâXu traùch ngöôøi Pharisi vì noùi raèng moïi ñieàu hoï coù theå giuùp cha meï thì ñaõ daâng cho Ñöùc Chuùa Trôøi roài. Ngöôøi noùi nhö theá laø ngöôøi ñaùng traùch, vì boû lôøi Ñöùc Chuùa Trôøi maø theo lôøi truyeàn khaåu cuûa loaøi ngöôøi. Phuùc  aâm Maùc ghi laïi chi tieát naøy nhö sau: “Caùc oâng kheùo leùo choái boû luaät cuûa Ñöùc Chuùa Trôøi ñeå giöõ tuïc leä cuûa caùc oâng. Chaúng haïn khi Moâise daïy: Phaûi hieáu kính cha meï vaø ai nguyeàn ruûa cha meï phaûi bò xöû töû. Nhöng caùc oâng baûo: Neáu ngöôøi naøo laáy tieàn phuïng döôõng cha meï daâng cho ñeàn thôø, ngöôøi ñoù khoûi phuïng döôõng cha meï. Vaäy tuïc leä caùc oâng ñaõ xoaù boû meänh leänh tröïc tieáp cuûa Ñöùc Chuùa Trôøi. Caùc oâng coøn laøm nhieàu ñieàu khaùc cuõng sai quaáy nhö theá” (Maùc 7:9-13).

II.                TAÏI SAO NGÖÔØI TIN CHUÙA KHOÂNG THÔØ CUÙNG OÂNG BAØ CHA MEÏ?

 Ngöôøi tin Chuùa khoâng thôø cuùng oâng baø cha meï vì nhöõng lyù do sau:

1.         Theo lôøi Chuùa daïy, hieáu kính cha meï khoâng coù nghóa laø thôø cuùng hay thôø laïy cha meï.

Khi Chuùa phaùn: “Phaûi hieáu kính cha meï ngöôi”, Ngaøi khoâng haøm yù laø chuùng ta phaûi cuùi laïy cha meï coøn soáng, hay thôø cuùng cha meï ñaõ qua ñôøi. Con ngöôøi khoâng theå thôø laïy con ngöôøi, duø laø ngöôøi ñoù laø cha meï, oâng baø, toå tieân cuûa mình. Chuùng ta cuõng khoâng theå ñaët cha meï leân treân Chuùa hoaëc ngang haøng vôùi Chuùa. Chuùa GieâXu phaùn: “Neáu caùc con yeâu cha meï hôn Ta, caùc con khoâng ñaùng laøm moân ñeä Ta” (Mathiô 10:37a). Laäp baøn thôø cho  cha meï khi cha meï ñaõ cheát cuõng khoâng phaûi laø caùch duy nhaát toû loøng hieáu thaûo. Caùch toát nhaát ñeå toû loøng hieáu thaûo vôùi cha meï khi cha meï ñaõ qua ñôøi laø soáng theá naøo ñeå danh tieáng cha meï ñöôïc ngöôøi chung quanh toân troïng. Neáu chuùng ta thôø cuùng oâng baø hay cha meï laø chuùng ta khoâng theå “traùo ñoåi chaân lyù cuûa Ñöùc Chuùa Trôøi baèng chuyeän giaû doái vaø thôø phöôïng taïo vaät thay cho Taïo Hoaù, laø Ñaáng ñaùng ñöôïc toân thôø muoân ñôøi”

(Roâma 1:25).

2.         Con ngöôøi khoâng theå thôø phöôïng moät ai khaùc ngoaøi Chuùa.

Trong ñieàu raên thöù nhaát, Ñöùc Chuùa Trôøi phaùn: “Caùc ngöôi khoâng ñöôïc thôø thaàn naøo khaùc ngoaøi Ta” (Xuaát 20:3) Ñieàu raên naøy cho thaáy, chuùng ta khoâng ñöôïc pheùp thôø laïi moät ai khaùc ngoaøi Ñöùc Chuùa Trôøi, laø Ñaáng Taïo Hoaù. Con ngöôøi do Chuùa taïo döïng neân phaûi thôø Chuùa vaø chæ thôø moät mình Ngaøi maø thoâi. Neáu chuùng ta thôø baát cöù moät thaàn naøo hay ngöôøi naøo khaùc laø chuùng ta ñaõ phaïm toäi vôùi Chuùa. Ñöùc Chuùa Trôøi muoán con ngöôøi thôø Ngaøi caùch tuyeät ñoái. Trong Thaùnh Kinh Cöïu Öôùc, Chuùa phaùn: “Phaûi heát loøng, heát linh hoàn, heát söùc yeâu kính Chuùa Haèng Höõu, Ñöùc Chuùa Trôøi Mình” (Phuïc truyeàn 6:5). Trong Taân Öôùc, Chuùa GieâXu nhaéc laïi: “Phaûi yeâu thöông Ñöùc Chuùa Trôøi vôùi caû taám loøng, linh hoàn, trí oùc vaø naêng löïc” (Maùc 12:30). Chuùa cuõng daïy: “Khoâng ñöôïc thôø laïy hoaëc thôø phuïng caùc töôïng aáy, vì Ta, Chuùa Haèng Höõu, Ñöùc Chuùa Trôøi caùc ngöôi raát kî taø. Khi Ta tröøng phaït ngöôøi coù toäi, neáu coù ngöôøi naøo gheùt Ta, Ta seõ phaït luoân caû con chaùu ngöôøi aáy cho ñeán ba boán theá heä. Nhöng ngöôøi naøo yeâu kính Ta, Ta seõ thöông yeâu saên soùc ngöôøi aáy vaø con chaùu hoï cho ñeán ngaøn ñôøi” (Xuaát 20:5-6).

3.         Ngöôøi ñaõ cheát khoâng theå höôûng hay nhaän ñieàu gì nôi ngöôøi coøn soáng.

Khi cha meï coøn soáng, neáu chuùng ta laøm cho cha meï vui veû, thoaû loøng, ñoù laø chuùng ta ñaõ hieáu kính cha meï vaø laøm troïn ñieàu raên cuûa Chuùa. Coøn luùc cha meï ñaõ qua ñôøi, chuùng ta khoâng theå laøm gì ñöôïc nöõa, vì luùc ñoù cha meï chuùng ta ñaõ böôùc vaøo moät theá giôùi khaùc. Taùc giaû saùch Truyeàn Ñaïo khuyeân nhö sau: “Laøm vieäc gì, neân laøm heát söùc, vì trong coõi cheát laø nôi ta phaûi ñeán naøo coù coâng vieäc, keá hoaïch, tri thöùc, khoân ngoan gì ñaâu” (9:10). Qua caâu naøy cho chuùng ta thaáy, khi coøn soáng chuùng ta coù theå toan tính vieäc naøy vieäc kia, nhöng khi ñaõ cheát, chuùng ta khoâng coøn cô hoäi ñeå laøm ñieàu gì nöõa. Ngöôøi ñaõ cheát khoâng theå laøm ñieàu gì ñöôïc, maø ngöôøi coøn soáng cuõng khoâng theå laøm gì cho ngöôøi ñaõ cheát, keå caû vieäc cuùng kieán hay caàu nguyeän cho hoï. Vì theá, chuùng ta thaät loøng yeâu thöông cha meï, haõy laøm cho cha meï vui loøng khi cha meï coøn ôû beân caïnh chuùng ta. Nhieàu ngöôøi luùc cha meï coøn soáng thì haát huûi, khoâng toân kính vaø yeâu thöông, nhöng khi cha meï maát roài thì cuùng nhöõng moùn ngon vaät laï, ñieàu ñoù thaät chaúng ích lôïi gì.

Trong nhöõng dòp gioã kî, duø chuùng ta cuùng baèng caùch naøo ñi nöõa, oâng baø cha meï cuõng khoâng höôûng ñöôïc. Thaät ra vieäc cuùng kieán trong caùc ngaøy gioã laø dòp ñeå cho nhöõng ngöôøi trong gia ñình gaëp maët vaø thoaû loøng vì thaáy mình ñaõ laøm troøn chöõ hieáu hôn laø ñeå ngöôøi khuaát ñöôïc höôûng. Tuy nhieân, neáu con chaùu chæ moãi naêm hoïp maët moät vaøi laàn ñeå lo vieäc cuùng gioã coøn suoát caû naêm soáng trong ghen gheùt, ñoá kî, thì vieäc cuùng gioã cuõng chaúng coù yù nghóa gì. Vì theá ñieàu quan troïng laø chuùng ta phaûi soáng vôùi nhau trong thaønh thaät, yeâu thöông, kính treân nhöôøng döôùi, ñeå gia ñình vaø doøng hoï ñöôïc tieáng thôm. Ñoù môùi thöïc laø hieáu kính cha meï.

III.             NGÖÔØI TIN CHUÙA LAØM GÌ ÑEÅ TÖÔÛNG NHÔÙ NGÖÔØI ÑAÕ KHUAÁT ?

 Trong gia ñình ngöôøi tin Chuùa, khi cha meï qua ñôøi, con chaùu thöông tieác, nhöng khoâng tuyeät voïng vì bieát raèng cha meï mình tin nôi Chuùa neân ñaõ ñöôïc Chuùa ñoùn veà vôùi Ngaøi. Hôn nöõa, ngöôøi tin Chuùa bieát mình seõ gaëp laïi cha meï vaø nhöõng ngöôøi thaân yeâu khaùc treân thieân ñaøng. Dó nhieân ñieàu kieän laø cha meï vaø con caùi ñeàu ñaõ tin nhaän Chuùa. Söù ñoà Phaoloâ daïy veà chaân lyù naøy nhö sau: “Thöa anh em, chuùng toâi muoán anh em bieát soá phaän nhöõng ngöôøi ñaõ khuaát ñeå anh em khoûi buoàn raàu nhö ngöôøi tuyeät voïng. Chuùng ta ñaõ tin Chuùa GieâXu chòu cheát vaø soáng laïi, taát nhieân cuõng tin Ñöùc Chuùa Trôøi seõ ñem nhöõng ngöôøi qua ñôøi trong Chuùa GieâXu cuøgn trôû laïi vôùi Ngaøi. Chuùng toâi xin toû cho anh em lôøi daïy cuûa Chuùa: Chuùng ta laø ngöôøi ñang soáng vaø coøn soáng ñeán ngaøy Chuùa trôû laïi, seõ khoâng ñi tröôùc nhöõng ngöôøi ñaõ qua ñôøi. Anh em neân duøng lôøi Chuùa maø an uûi nhau” (I Teâsaloânica 4:13-15.18).

Trong dòp kyû nieäm ngaøy oâng baø cha meï qua ñôøi, ngöôøi tin Chuùa coù theå hieäp nhau laïi khoâng phaûi ñeå cuùng kieán hay quyø laïi tröôùc baøn thôø ngöôøi ñaõ khuaát, nhöng ñeå nhaéc cho con chaùu bieát veà coâng ôn cuûa oâng baø cha meï, cuøng nhöõng göông saùng hay nhöõng kyû nieäm oâng baø cha meï ñaõ ñeå lai cho gia ñình. Trong dòp naøy, chuùng ta khoâng caàu nguyeän cho ngöôøi ñaõ khuaát, nhöng daâng lôøi caûm taï ôn Chuùa ñaõ ban cho chuùng ta oâng baø cha meï, vaø caûm taï veà nhöõng ôn laønh Chuùa ban cho gia ñình. Ñeå thaät söï toû loøng hieáu kính ngöôøi ñaõ khuaát, con chaùu trong gia ñình caàn soáng vôùi nhau trong yeâu thöông, hoaø thuaän. Ñoù laø caùch toát nhaát ñeå danh Chuùa ñöôïc vinh hieån vaø teân cuûa gia ñình, doøng hoï khoâng bò ngöôøi ñôøi cöôøi cheâ. Moãi ngöôøi trong gia ñình cuõng coá gaéng heát loøng giöõ ñöùc tin nôi Chuùa ñeå moät ngaøy kia ñöôïc gaëp laïi ngöôøi thaân yeâu nhö Lôøi Chuùa ñaõ höùa.

Ngöôøi tin Chuùa khoâng cuùi laïy tröôùc baøn thôø oâng baø, cha meï trong ngaøy gioã, ngaøy teát, khoâng cuùi laïy baøn thôø trong dòp ñaùm hoûi,ñaùm cöôùi maø cuõng khoâng laïy ngöôøi coøn soáng.Chuùng ta ñaõ ñöôïc Chuùa cöùu ra khoûi toäi loãi vaø ñaõ thuoäc veà Ngaøi neân khoâng theå cuùi laïy moät ai khaùc ngoaøi Chuùa.

IV.             TRAÙCH NHIEÄM CUÛA BAÄC LAØM CHA MEÏ

 Trong nhöõng lôøi daïy veà boån phaän giöõa ngöôøi ñoái vôùi ngöôøi, Thaùnh Kinh luoân luoân noùi ñeán söï hoã töông, nghóa laø ngöôøi naøy coù boån phaän vôùi ngöôøi kia vaø ngöoøi kia cuõng phaûi coù boån phaän vôùi ngöôøi naøy. Nhö trong thö EÂâpheâsoâ chöông 5 vaø 6; vaø trong thö Coâloâse chöông 3, söù ñoà Phaoloâ noùi ñeán boån phaän cuûa vôï vaø choàng, con caùi vaø cha meï, chuû vaø tôù. Neáu con caùi coù boån phaän vôùi cha meï thì cha meï cuõng phaûi coù traùch nhieäm ñoái vôùi con caùi.

Con caùi coù boån phaän yeâu thöông, bieát ôn, toân kính, vaâng phuïc vaø phuïng döôõng cha meï, coøn cha meï coù traùch nhieäm gi ñoái vôùi con caùi? Cha meï coù nhöõng traùch nhieäm sau ñaây ñoái vôùi nhöõng ñöùa con Chuùa ñaõ ban cho mình: 

1.         Nuoâi döôõng

Cha meï coù traùch nhieäm nuoâi naáng con caùi, khoâng nhöõng chæ lo cho con coù ñuû thöùc aên vaø quaàn aùo maëc, cha meï coøn coù traùch nhieäm baûo veä con khoûi nhöõng nguy hieåm trong ñôøi soáng. Con caùi coù boån phaän giuùp ñôõ cha meï laøm nhöõng coâng vieäc gia ñình, nhöng cha meï khoâng theå laïm duïng söùc lao ñoäng cuûa con, baét con laøm vieäc quaù naëng hay quaù nhieàu so vôùi tuoåi vaø söùc cuûa chuùng. Trong nhöõng xaõ hoäi xem thöôøng con treû, laém khi con caùi phaûi laøm vieäc cöïc nhoïc ñeå haàu haï cha meï. Ñaây laø ñieàu traùi vôùi Lôøi Chuùa. Chuùng ta khoâng theå laáy quyeàn laøm cha meï ñeå boùc loät söùc lao ñoäng cuûa con. Cha meï khoâng theå baét con laøm nhöõng coâng vieäc quaù naëng nhoïc hoaëc laøm nhöõng ñieàu traùi vôùi luaân lyù ñaïo ñöùc. Con caùi laø cô nghieäp quyù giaù Chuùa ban cho chuùng ta chöù khoâng phaûi laø noâ leä hay laø vaät sôû höõu cuûa chuùng ta.

2.         Daïy doã vaø höôùng daãn

Cha meï coù traùch nhieäm höôùng daãn vaø daïy doã ñeå con neân ngöôøi tröôûng thaønh, höõu duïng cho Chuùa vaø cho ngöôøi xung quanh. Con caùi cuûa chuùng ta coù thaân theå, trí oùc vaø linh hoàn. Cha meï phaûi giuùp con phaùt trieån veà caû ba phöông dieän. Khoâng nhöõng chæ nuoâi con aên uoáng ñaày ñuû ñeå ñöôïc khoeû maïnh, chuùng ta cuõng cho con ñi hoïc ñeå môû mang trí tueä vaø quan troïng hôn caû laø höôùng daãn con trong ñôøi soáng taâm linh. Taùc giaû saùch Chaâm ngoân khuyeân: “Daïy treû thô neûo chính ñöôøng ngay, duø ñeán giaø noù chaúng ñoåi thay” (22:6). Theo lôøi daïy naøy, cha meï phaûi höôùng daãn con trong “neûo chính ñöôøng ngay”, töùc laø con ñöôøng Chuùa daønh cho chuùng ta vaø thích hôïp vôùi nhöõng khaû naêng Chuùa ban cho chuùng ta chöù khoâng phaûi con ñöôøng cha meï muoán. Nhieàu ngöôøi höôùng daãn con theo yù rieâng cuûa mình ñeå ñöôïc ñieàu mình mô öôùc vaø vì theá khieán con ñi sai ñöôøng loái cuûa Chuùa.

Khi con caùi khoâng vaâng lôøi, cha meï coù traùch nhieäm duøng kyû luaät ñeå uoán naén, söûa daïy cho con neân ngöôøi. Saùch Chaâm ngoân daïy: “Ñöøng boû qua vieäc söûa daïy con caùi, roi voït khoâng laøm noù cheát ñaâu” (23:13). Vaø “Ai kieâng roi voït gheùt con trai mình, ngöôøi bieát thöông con khoâng queân söûa trò noù” (13:24).

Cha meï coù theå duøng roi ñeå söûa daïy con neân ngöôøi chöù khoâng phaûi ñeå ñaùnh con cho haû côn giaän. Trong vieäc daïy con, cha meï caàn giöõ quaân bình giöõa yeâu thöông vaø kyû luaät, ñöøng quaù deã daõi khieán con hö hoûng, cuõng ñöøng quaù nghieâm khaéc khieán con phaûn loaïn hoaëc trôû thaønh nhuùt nhaùt vaø maëc caûm vôùi moïi ngöôøi.

Veà traùch nhieäm daïy doã con caùi, söù ñoà Phaoloâ khuyeân chuùng ta: “Cha meï khoâng neân choïc giaän con caùi, nhöng phaûi nuoâi naáng, söûa trò, daïy doã chuùng theo ñöôøng loái Chuùa”(Eâpheâsoâ 6:4).

Nhieàu ngöôøi söûa daïy con caùi theo loøng ích kyû, tính noùng naûy vaø giaän döõ cuûa mình. Nhöng Thaùnh Kinh cho bieát, khi daïy con, chuùng ta phaûi duøng söï söûa phaït khuyeân baûo cuûa Chuùa.

Söï söûa daïy hay söûa phaït cuûa Chuùa coù nhöõng ñaëc ñieåm sau:

a.         Caàn thieát

Vì chuùng ta laø coâng daân cuûa Chuùa, khi chuùng ta phaïm toäi, Chuùa khoâng theå khoâng söûa phaït chuùng ta. Chuùa phaùn: “Anh em ñöôïc söûa daïy vì Ñöùc Chuùa Trôøi coi anh em laø con ruoät. Coù ngöôøi con naøo maø cha khoâng söûa daïy? Neáu anh em khoâng ñöôïc söûa daïy nhö taát caû con caùi Chuùa thì chöa phaûi con thaät cuûa Ngaøi” (Heâbôrô 12:7-8). 

b.         Vì loøng yeâu thöông

“Naøy con, ñöøng coi thöôøng söï söûa phaït cuûa Chuùa Haèng Höõu, ñöøng böïc mình khi Ngaøi tröøng trò. Vì Chuùa Haèng Höõu söûa daïy ngöôøi Ngaøi yeâu thöông nhö cha ñoái vôùi con yeâu daáu” (Chaâm ngoân 3:11-12).

c.         Coù chöøng möïc

“Duø Ta phaûi tröøng phaït con, Ta chæ nhaèm muïc ñích söûa trò con” (Gieâreâmi 46:28b).

Khi cha meï söûa phaït con caùi caùch oan öùc, khoâng ñuùng luùc hoaëc khoâng ñuùng caùch, seõ khieán con caùi buoàn giaän vaø ngaõ loøng. Ñaây laø ñieàu Phaoloâ khuyeân chuùng ta phaûi traùnh. OÂng vieát: “Hôõi caùc ngöôøi laøm cha, chôù choïc cho con caùi mình giaän döõ” (EÂâpheâsoâ 6:4a). Vaø “Cha meï ñöøng traùch maéng con caùi quùa naëng neà, khieán chuùng naûn loøng” (Coâloâse 3:21). Cha meï coù theå laøm cho con caùi ngaõ loøng khi maéng nhieác con naëng lôøi, so saùnh con vôùi ngöôøi khaùc, noùi oan cho con, hoaëc cheâ traùch con quaù ñaùng. Coù ngöôøi thì laøm cho con buoàn giaän vaø naûn loøng vì xem con nhö laø taøi saûn vaø ñoà vaät trong tay, muoán ñoái xöû theá naøo cuõng ñöôïc. Ñaây laø nhöõng ñieàu caùc baäc cha meï caàn phaûo traùnh.

3.         Laøm göông

Trong vieäc daïy doã con caùi, cha meï laøm göông cho con laø ñieàu quan troïng. Neáu haønh ñoäng cuûa cha meï ñi ngöôïc laïi vôùi nhöõng ñieàu mình noùi con caùi seõ maát ñi loøng kính phuïc vaø nhöõng ñieàu cha meï daïy seõ khoâng coù keát quaû. Ngöôïc laïi chæ caàn quan saùt cha meï laøm nhöõng ñieàu hay, con caùi seõ töï nhieân baét chöôùc. Coù moät baø meï kia ít khi la maéng con caùi nhöng luoân caån thaän trong vieäc mình laøm. Baø aên noùi dòu daøng vaø nhaân töø vôùi moïi ngöôøi, ngay caû vôùi con caùi, baø khoâng bao giôø to tieáng. Baø sieâng naêng laøm vieäc nhaø, haêng haùi giuùp ñôõ ngöôøi gaëp hoaïn naïn, thaønh thaät vaø ngay thaúng khi giao dòch vôùi ngöôøi xung quanh. Veà ñôøi soáng ñöùc tin, baø kính yeâu Chuùa, kính troïng ngöôøi haàu vieäc Chuùa, soát saéng chia seõ nieàm tin vôùi baïn beø ngoaïi ñaïo vaø sieâng naêng caàu nguyeän. Ñôøi soáng göông maãu cuûa ngöôøi tín ñoà naøy ñaõ coù aûnh höôûng toát ñeïp treân con caùi. Caùc con caùi cuûa baø lôùn leân ñeàu kính yeâu Chuùa, töû teá vôùi ngöôøi chung quanh vaø haêng haùi lo coâng vieäc Chuùa.

Caùc em thöôøng hoïc baèng caùch quan saùt: Con caùi quan saùt cha meï, hoïc troø quan saùt thaày giaùo, treû con quansaùt ngöôøi lôùn. Vì theá neáu cha meï noùi maø khoâng laøm hay noùi moät ñaøng laøm moät neûo, con caùi khoù coù theå trôû neân ngöôøi toát nhö cha meï mong muoán. Ví duï, ta baûo con caùi khoâng ñöôïc noùi doái nhöng daën con coù ai hoûi thì noùi ba maù khoâng coù ôû nhaø. Cha meï baûo con caùi phaûi yeâu thöông, nhöôøng  nhòn nhau, nhöng cha meï cöù caõi nhau vaø ñoå loãi cho nhau. Coù ngöôøi baûo con phaûi daäy sôùm ñi hoïc Tröôøng Chuùa Nhaät, nhöng chæ ñöa con ñeán nhaø thôø vaø quay trôû veà lo nhöõng coâng vieäc khaùc….Taát caû nhöõng ñieàu ñoù chuùng ta laøm caùch voâ tình nhöng coù taùc duïng tai haïi treân ñôøi soáng con.

Moät loãi laàm tai haïi khaùc maø cha meï thöôøng maéc phaûi laø giaû doái trong caùch soáng vaø cö xöû vôùi ngöôøi chung quanh. Neáu khi ñeán nhaø thôø hay khi nhaø coù khaùch, chuùng ta vui veû, noùi naêng lòch söï vaø ngoït ngaøo, nhöng ôû nhaø, ñoái vôùi ngöôøi trong gia ñình thì noùng naûy, giaän döõ vaø khoù tính, con caùi chuùng ta seõ nhìn thaáy ñieàu ñoù vaø cuõng baét chöôùc soáng giaû doái nhö theá.

Neáu chuùng ta muoán con kính yeâu Chuùa vaø coù ñôøi soáng toát ñeïp, chính chuùng ta phaûi kính yeâu Chuùa vaø soáng theo Lôøi Chuùa daïy tröôùc heát. Ñeå coù theå daïy Lôøi Chuùa cho con, cha meï phaûi kính yeâu Chuùa vaø hoïc Lôøi Chuùa tröôùc. Chuùa phaùn: “Phaûi heát loøng, heát linh hoàn, heát söùc yeâu kính Chuùa Haèng Höõu, Ñöùc Chuùa Trôøi mình. Phaûi ghi loøng taïc daï nhöõng lôøi toâi truyeàn cho ñoàng baøo hoâm nay. Cuõng phaûi aân caàn daïy doã nhöõng lôøi naøy cho con caùi khi ôû nhaø, luùc ra ngoaøi, khi ñi nguû, luùc thöùc daäy” (Phuïc truyeàn 6:5-7).

Ngaøy xöa, Chuùa GieâXu khoâng chæ daïy moân ñoà baèng lôøi noùi nhöng Ngaøi luoân luoân laøm göông cho moân ñoà noi theo. Chuùa phaùn: “Ta laø Thaày, laø Chuùa maø ñaõ röûa chaân cho caùc con, thì caùc con cuõng phaûi röûa chaân cho nhau. Ta neâu göông ñeå caùc con noi theo ñieàu Ta laøm.Ta cho caùc con moät ñieàu raên môùi: Caùc con phaûi yeâu nhau nhö Ta ñaõ yeâu caùc con” (Giaêng 13:14-15,34).

Söù ñoà Phaoloâ cuõng daïy baèng chính ñôøi soáng göông maãu cuûa mình. OÂng vieát: “Haõy thöïc haønh nhöõng ñieàu anh em ñaõ hoïc hoûi vôùi toâi, nhöõng lôøi toâi noùi cuõng nhö nhöõng vieäc toâi laøm, thì Ñöùc Chuùa Trôøi bình an seõ ôû vôùi anh em” (Philíp 4:9).

4.         Naâng ñôõ vaø khích leä

Naâng ñôõ vaø khích leä con caùi laø ñieàu nhieàu baäc cha meï khoâng bao giôø nghó ñeán. Chuùng ta caàn duøng roi voït ñeå uoán naén con neân ngöôøi, nhöng cuõng coù luùc caàn söï khen thöôûng hoaëc cöû chæ yeâu thöông ñeå khích leä vaø giuùp cho con leân tinh thaàn. Nhieàu ngöôøi sôï lôøi khen seõ laøm cho con keâu ngaïo neân chæ la maéng vaø söûa daïy chöù khoâng bao giôø khen keå caû nhöõng luùc chuùng ñaùng ñöôïc khen thöôûng. Ñaây laø quan nieäm sai laàm. Ngöôøi lôùn caàn lôøi khen theå naøo thì caùc em nhoû cuõng caàn lôøi khen theå aáy. Söï khen thöôûng seõ giuùp cho  caùc em nhìn thaáy giaù trò vaø khaû naêng cuûa mình vaø seõ coá gaéng ñeå trôû thaønh ngöôøi toát hôn, gioûi hôn. Neáu chæ bò cheâ chöù khoâng bao giôø ñöôïc khen, caùc em seõ coù maëc caûm mình laø ngöôøi dôû, vuïng veà, khoâng laøm ñöôïc vieäc gì, khoâng bao giôø coù theå laøm vöøa loøng ai, keå caû cha meï mình.

Neáu luùc naøo cuõng bò cha meï la maéng vaø cheâ traùch, caùc em seõ trôû neân nhuùt nhaùt, thieáu töï tin hoaëc phaûn loaïn. Lôøi khen thöôûng vaø söï khích leä traùi laïi khieán caùc em vui veû, phaán khôûi vaø coù caùi nhìn toát veà chính mình. Loøng töï tin seõ giuùp caùc em thaønh coâng deã daøng khi ra ñôøi, cuõng giuùp caùc em deã tha thöù cho chính mình vaø tha thöù cho ngöôøi khaùc. 

5.         Gaàn guõi vaø thoâng caûm

Con caùi caàn phaûi thoâng caûm vôùi cha meï nhöng cha meï cuõng caàn thoâng caûm vôùi con caùi trong nhieàu phöông dieän. Trong nhieàu gia ñình, cha meï vaø con caùi khoâng bao giôø troø chuyeän vôùi nhau. Cha meï khoâng bieát noùi gì vôùi con  ngoaøi la maéng hoaëc sai baûo. Con caùi vì theá cuõng khoâng daùm chia seû vôùi cha meï nhöõng ñieàu lo laéng hay suy nghó. Vì lyù do ñoù, khi caàn söï khuyeân baûo vaø höôùng daãn, caùc em thöôøng tìm ñeán baïn beø, thaày giaùo, coâ giaùo, chöù khoâng daùm ñeán vôùi cha meï. Ñaây thaät laø ñieàu ñaùng tieác, nhaát laø khi caùc em bò baïn beø ngöôøi ngoaøi chæ baûo nhöõng ñieàu sai laàm. Ñeå coù theå thoâng caûm vôùi con caùi, cha meï caàn nhôù hai ñieàu caên baûn sau:

a.         Cha meï vaø con caùi coù nhieàu khaùc bieät.

Khaùc bieät lôùn vaø roõ raøng nhaát giöõa cha meï vaø con caùi laø tuoåi taùc. Vì khaùc bieät veà tuoåi taùc neân caùch suy nghó, noùi naêng vaø laøm vieäc cuûa cha meï vaø con caùi cuõng khaùc nhau. Ngoaøi ra cha meï  vaø con caùi coøn khaùc nhau trong khung caûnh maø mình ñöôïc tröôûng döôõng. Thôøi thô aáu cuûa cha meï khoâng gioáng nhö thôøi thô aáu cuûa con caùi. Moâi tröôøng soáng, söï giaùo duïc ôû hoïc ñöôøng vaø caùc sinh hoaït trong xaõ hoäi thôøi cuûa cha meï vaø thôøi cuûa con caùi cuõng khaùc nhau. Nhöõng söï kieän ñoù khieán quan nieäm soáng, trieát lyù soáng vaø caùch xöû söï cuûa cha meï vaø con caùi coù nhieàu ñieàu khaùc nhau. Cha meï caàn yù thöùc vaø chaáp nhaän nhöõng khaùc bieät ñoù ñeå coù theå thoâng caûm vôùi con caùi.

b.         Cha meï khoâng theå baét buoäc con caùi phaûi gioáng mình hoaëc laøm theo yù mình trong moïi söï.

Chuùa coù chöông trình cho moãi ngöôøi tin theo Ngaøi. Ñieàu chuùng ta mong muoán cho con caùi coù theå khoâng ñuùng vôùi yù Chuùa, duø ñoù coù veû nhö laø ñieàu toát nhaát vaø hôïp lyù nhaát. Ñöùc Chuùa Trôøi phaùn: “Chöông trình ta khaùc haún chöông trình con. Tö töôûng Ta saâu hôn tö töôûng con. Nhö baàu trôøi cao hôn maët ñaát, ñöôøng loái Ta cao xa hôn ñöôøng loái con, tö töôûng Ta vöôït xa tö töôûng con haøng tyû naêm aùnh saùng” (EÂsai 55:8-9). Lôøi Chuùa cuõng nhaéc: “Daïy treû thô neûo chính ñöôøng ngay” chôù khoâng phaûi con ñöôøng cha meï muoán.

6.         Toân troïng

Moät yeáu toá quan troïng khaùc trong vieäc höôùng daãn con caùi neân ngöôøi leã ñoä vaø bieát kính troïng cha meï laø chính cha meï cuõng phaûi toân troïng con caùi. Ñieàu naøy môùi nghe thaáy nhö voâ lyù vaø khoù chaáp nhaän. Nhöng theo Lôøi Chuùa daïy, duø con caùi do cha meï sinh ra, chuùng thuoäc veà Chuùa vì ñöôïc taïo döïng theo hình aûnh cuûa Ngaøi. Tröôùc maët Chuùa moïi ngöôøi coù giaù trò cao quyù nhö nhau. Chuùa phaùn: “Naøy moïi linh hoàn ñeàu thuoäc veà Ta, linh hoàn cuûa cha cuõng nhö cuûa con, ngöôøi naøo phaïm toäi ngöôøi aáy cheát” (EÂâxeâchieân 18:4). Vì lyù do ñoù, cha meï khoâng neân noùi naëng lôøi vôùi con hay maéng con baèng nhöõng töø ngöõ xaáu xa, laøm toån thöông danh döï cuûa con. Cha meï khoâng neân söûa daïy con baèng caùch ñaùnh ñaäp con taøn nhaån.

Theo Lôøi Kinh Thaùnh daïy, taát caû nhöõng gì chuùng ta coù ñeàu laø cuûa Chuùa vaø thuoäc veà Chuùa, chuùng ta chæ laø ngöôøi quaûn lyù cuûa Chuùa. Aùp duïng nguyeân taéc naøy, khoâg nhöõng taøi saûn, söùc khoeû, khaû naêng, thì giôø vaø ñôøi soáng cuûa chuùng ta cuõng laø cuûa Chuùa, maø con caùi cuûa chuùng ta cuõng laø cuûa Chuùa. Chuùng ta chæ coù quyeàn sôû höõu treân con caùi,töùc laø höôùng daãn con caùi ñi trong ñöôøng loái cuûa Chuùa vaø giuùp chuùng trôû neân ngöôøi höõu duïng cho Ngaøi. Cha meï khoâng coù quyeàn sôû höõu treân con caùi, vì theá  khoâng neân baét buoäc con caùi laøm theo yù mình ñeå thoaû maõn öôùc mô khoâng thaønh trong ñôøi soáng cuûa mình. Cha meï neân xem con nhö cô nghieäp Chuùa giao ñeå chaêm soùc, nuoâi döôõng haàu sau naøy ñem laïi lôïi ích cho nhaø Chuùa. Ñöøng ñoái xöû ñoäc ñoaùn, ñoäc taøi vôùi con. Khi khuyeân daïy cuõng nhö söûa phaït, neân noùi cho con bieát roõ lyù do, ñöøng nghó mình laø cha meï neân vieäc gì cuõng bieát vaø bao giôø cuõng ñuùng. Ngöôøi cha, ngöôøi meï khieâm nhöôøng laø ngöôøi khi loãi laàm saün saøng xin loãi con chöù khoâng coá chaáp, cuõng khoâng aùp ñaûo con ñeå giöõ theå dieän cho mình. Khi con ñaõ hieåu bieát, cha meï neân xem con nhö baïn, cuøng laøm vieäc, cuøng vui ñuøa cuõng nhö cuøng hoïc hoûi vaø chia seõ taâm tình vôùi con.

Maët khaùc, ñeå con caùi toân troïng vaø vaâng phuïc, cha meï cuõng phaûi cö xöû nhö theá naøo ñeå con caùi thaáy mình laø ngöôøi ñaùng toân kính vaø vaâng phuïc. Cha meï khoâng theå cöù laøm ñieàu sai quaáy roài buoäc con phaûi toân kính vaø vaâng lôøi: “Tao sinh ra maøy neân maøy phaûi vaâng lôøi”. Khi con caùi vaâng lôøi nhö theá thì chaúng coù giaù trò gì. Coù ngöôøi cho raèng con caùi khoâng theå naøo khoân ngoan hôn cha meï vì “tröùng khoâng theå naøo khoân hôn vòt”. Nhöõng ngöôøi quan nieäm nhö theá cuõng hôi ñoäc ñoaùn, vì trong thöïc teá coù nhöõng ñieàu con caùi hieåu bieát vaø nhaän ñònh khoân ngoan hôn cha meï. Chuùng ta khoâng neân laáy quyeàn laøm cha meï aùp ñaûo con caùi hay baét buoäc con toân kính vaø vaâng phuïc mình. Traùi laïi phaûi laáy lôøi noùi eâm nheï, loøng yeâu thöông khoâng vò kyû, vaø ñôøi soáng toát ñeïp laøm göông cho con. Nhieàu khi cha meï caàn laéng nghe con noùi vaø toân troïng yù kieán cuûa con, vì Chuùa cuõng coù theå duøng con caùi ñeå nhaéc nhôû cha meï veà söï höôùng daãn cuûa Ngaøi.

7.         Yeâu thöông

Coù leõ chuùng ta thaáy ñieåm naøy hôi thöøa vì cha meï naøo laïi khoâng thöông con? Tuy nhieân ôû ñaây chuùng ta noùi ñeán tình yeâu thöông chaân thaät, khoâng ích kyû, khoâng ñoøi hoûi ñieàu gì cho rieâng mình. Ñaây laø tình yeâu maø Chuùa daønh cho chuùng ta, cuõng laø tình yeâu ñöôïc moâ taû trong Kinh Thaùnh, thö I Coârinhtoâ chöông 13. Tình yeâu thöông thaät coù nhöõng ñaëc tính sau: “ Tình yeâu hay nhaãn naïi, nhaân töø, tình yeâu chaúng ghen tò, khoe mình hay keâu caêng. Tình yeâu khoâng khieám nhaõ, khoâng vò kyû, khoâng nhaïy giaän, khoâng chaáp traùch, khoâng vui möøng veà vieäc baát coâng nhöng haân hoan trong söï thaät. Tình yeâu khoan dung taát caû, tin töôûng taát caû, hy voïng taát caû, chòu ñöïng taát caû” (caâu 4-7).

Nhieàu baäc cha meï yeâu con caùch ích kyû, luùc naøo cuõng muoán con laøm theo yù mình vaø caàn ñeán mình. Coù ngöôøi yeâu con baèng tình yeâu coù ñieàu kieän, neáu con ngoan ngoaõn, hoïc gioûi hay laøm theo yù cha meï thì cha meï môùi thöông; neáu con khoâng laøm ñuùng nhö cha meï mong öôùc thì cha meï khoâng yeâu thöông nöõa. Tình yeâu ích kyû vaø tình yeâu coù ñieàu kieän khoâng phaûi laø tình yeâu thaät. Chuùng ta coù theå coù nhieàu loãi laàm trong vieäc daïy con, nuoâi con, nhöng neáu chuùng ta yeâu con baèng tình yeâu chaân thaät, luoân luoân nghó ñeán phuùc lôïi cuûa con, chuùng ta seõ laø nhöõng baäc cha meï xöùng ñaùng cho con toân kính vaø vaâng phuïc.

Ngoaøi vieäc yù thöùc giaù trò con caùi, cha meï cuõng caàn höôùng daãn con theá naøo ñeå caøng lôùn con caøng tröôûng thaønh vaø coù theå töï laäp, chöù khoâng phaûi luùc naøo cuõng tuyø thuoäc vaøo cha meï trong moïi söï. Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu naøy, cha meï caàn höôùng daãn con caùch kheùo leùo, taäp cho con quyeát ñònh nhöõng ñieàu nhoû nhaët, daàn daàn quyeát ñònh nhöõng ñieàu quan troïng hôn theo tieâu chuaån Kinh Thaùnh. Chaúng haïn nhö trong vieäc choïn ngaønh ngheà hay choïn vôï, choïn choàng, cha meï khoâng neân quyeát ñònh duøm cho con. Nhöng töøng hoài töøng luùc, cha meï coù theå döïa vaøo Lôøi Chuùa vaø kinh nghieäm cuûa mình ñeå höôùng daãn con quyeát ñònh moät caùch khoân ngoan. Ñieàu khoù nhaát trong traùch nhieäm laøm cha meï laø phaûi bieát söû duïng quyeàn laøm cha meï caùch teá nhò khoân ngoan, ñeå khi con lôùn, cha meï khoâng caàn phaûi duøng ñeán quyeàn ñoù nöõa maø con caùi vaãn ñi trong ñöôøng loái cuûa Chuùa.

8.         Höôùng daãn con trong ñôøi soáng ñöùc tin

Ngoaøi traùch nhieäm nuoâi naáng, daïy doã, naâng ñôõ, khích leä, thoâng caûm, gaàn guõi vaø yeâu thöông con, cha meï coøn coù traùch nhieäm höôùng daãn con trong ñôøi soáng ñöùc tin.

a.         Daâng con cho Chuùa

Khi ñöôïc Chuùa ban cho con caùi, chuùng ta phaûi daâng chuùng cho Chuùa. Phuùc AÂm Luca 2:22-24 cho bieát oâng Gioâseùp vaø baø Mari ñaõ theo luaät phaùp Moâise ñem Chuùa GieâXu leân ñeàn thôø daâng cho Ñöùc Chuùa Trôøi. Chuùng ta khoâng chæ daâng con trai ñaàu loøng nhö luaät cuûa ngöôøi Do Thaùi, nhöng daâng taát caû con caùi cuûa mình cho Chuùa. Haønh ñoäng naøy noùi leân loøng vaâng phuïc troïn veïn cuûa cha meï tröôùc quyeàn sôû höõu cuûa Chuùa. Daâng con cho Chuùa cuõng noùi leân raèng chuùng ta yù thöùc ñöôïc söï baát toaøn vaø yeáu ñuoái cuûa mình, vì theá caàn Chuùa giuùp ñôõ vaø höôùng daãn trong vieäc nuoâi daïy con.

Cha meï khoâng chæ ñöa con ñeán ñeàn thôø ñeå vò muïc sö laøm leã daâng cho Chuùa nhöng cuõng thaät söï daâng hieán ñôøi soáng con choo Chuùa söû duïng. Khi ñöôïc Chuùa ban cho moät ñöùa con trai, baø Anne ñaõ höùa nguyeän vôùi Chuùa: “Con seõ daâng noù cho Chuùa…”(ISamueân 1:11). Ngöôøi con ñoù chính laø tieân tri Samueân, ngöôøi ñöôïc Chuùa söû duïng suoát caû cuoäc ñôøi.

b.         Höôùng daãn con tin nhaän Chuùa.

Khi con caùi baét ñaàu hieåu bieát, cha meï coù traùch nhieäm noùi cho con bieát veà tình yeâu cuûa Chuùa vaø söï cöùu roãi cuûa Ngaøi ñeå höôùng daãn con tin nhaän Chuùa. Nhieàu ngöôøi nghó raèng höôùng daãn con tin nhaän Chuùa laø traùch nhieäm cuûa vò muïc sö vaø ban höôùng daãn thieáu nhi. Nhöõng vò phuï huynh ñoù khoâng bao giôø noùi veà Chuùa cho con nhöng chæ khi chôø con lôùn roài daãn ñeán nhaø thôø. Theo Lôøi Kinh Thaùnh, cha meï coù traùch nhieäm daïy con Lôøi Chuùa ñeå con coù ñöùc tin nôi Chuùa vaø soáng ñeïp loøng Chuùa: “Phaûi heát loøng, heát linh hoàn, heát söùc yeâu kính Chuùa Haèng Höõu, Ñöùc Chuùa Trôøi mình. Phaûi ghi loøng taïc daï nhöõng ñieàu toâi truyeàn cho ñoàng baøo hoâm nay. Cuõng phaûi aân caàn daïy doã nhöõng lôøi naøy cho con caùi mình khi ôû nhaø, luùc ra ngoaøi, khi ñi nguû, luùc thöùc daäy” (Phuïc truyeàn 6:5-7). Trong Phuïc truyeàn 11:18-19, Moâise laïi khuyeân: “Vaäy phaûi ghi nhöõng meänh leänh naøy vaøo loøng daï, khaéc vaøo theû baøi ñeo nôi tay vaø ñeo tröôùc maét. Ñem nhöõng meänh leänh naøy daïy cho con caùi am töôøng duø ngoài trong nhaø, luùc ñi ñöôøng, khi nguû cuõng nhö khi thöùc”.

Moãi tuaàn con caùi chuùng ta chæ ñeán nhaø thôø moät hay hai laàn trong vaøi tieáng ñoàng hoà. Khoaûng thì giôø ñoù khoâng ñuû ñeå daïy caùc em lôøi Chuùa. Trong khi ñoù, caùc em ôû gaàn beân cha meï moãi ngaøy, vì theá cha meï phaûi taän duïng moïi cô hoäi ñeå daïy Lôøi Chuùa vaø höôùng daãn con tin Chuùa. Caùc baøi daïy giaùo lyù cuõng nhö caùc sinh hoaït thieáu nhi vaø thanh thieáu nieân cuûa Hoäi Thaùnh chæ nhaèm giuùp caùc em hoïc theâm Lôøi Chuùa ñeå ñöùc tin ñöôïc vöõng maïnh vaø höôùng daãn caùc em caùch phuïc vuï Chuùa.

Meï vaø baø ngoaïi cuûa muïc sö Timoâtheâ ñaõ neâu göông saùng cho chuùng ta trong vieäc höôùng daãn con chaùu trong ñôøi soáng ñöùc tin. Söù ñoà Phaoloâ ñaõ vieát nhö sau khi nhaéc ñeán ñöùc tin cuûa Timoâtheâ: “Ta cuõng nhôù ñeán ñöùc tin chaân thaønh cuûa con, thaät gioáng ñöùc tin cuûa baø ngoaïi con vaø meï con. Ta bieát chaéc ñöùc tin aáy vaãn phaùt trieån trong taâm hoàn con” (II Timoâtheâ 1:5).

c.         Caàu nguyeän cho con

Khoâng nhöõng daâng con cho Chuùa vaø höôùng daãn con tin Chuùa, chameï coøn caàu nguyeän cho con moãi ngaøy ñeå xin Chuùa cho con bieát kính sôï Chuùa, ñi trong ñöôøng loái cuûa Chuùa vaø soáng ñeïp loøng Chuùa. Chuùng ta cuõng caàu xin Chuùa gìn giöõ con caùi trong bình an vaø tha thöù nhöõng loãi laàm chuùng ñaõ phaïm. OÂng Gioùp ngaøy xöa thöôøng caàu nguyeän cho con vaø daâng teá leã thay cho con cuûa mình. Gioùp 1:5 ghi nhö sau: “sau caùc ngaøy tieäc tuøng, Gioùp sai goïi caùc con veà ñeå taåy thanh. OÂng thöùc daäy sôùm daâng teá leã thieâu cho moãi ngöôøi, vì baûo raèng: Bieát ñaâu con caùi toâi phaïm toäi vaø aâm thaàm khöôùc töø Ñöùc Chuùa Trôøi trong loøng”.

Chuùng ta khoâng chæ caàu nguyeän cho con khi chuùng ñau oám hay gaëp nguy hieåm, nhöng cuõng caàn caàu nguyeän daâng caû cuoäc ñôøi con cho Chuùa höôùng daãn vaø söû duïng. Ngay khi con coøn nhoû, chuùng ta cuõng caàu nguyeän cho con trong vieäc hoïc haønh, choïn ngheà nghieäp hay choïn baïn traêm naêm.

V.                NOI GÖÔNG CHUÙA CÖÙU THEÁ

1.         Trong boån phaân laøm con

Trong vai troø cuûa ngöôøi con, Chuùa Cöùu Theá ñaõ neâu göông phuïc vuï cho chuùng ta noi theo.

a.         Ñoái vôùi cha meï ôû traàn gian

Taùc giaû Phuùc Aâm Luca cho bieát, khi möôøi hai tuoåi, duø bieát mình laø Con Ñöùc Chuùa Trôøi, Chuùa GieâXu ñaõ vaâng phuïc oâng GioâSeùp vaø baø Mari trong moïi söï. Baùc só Luca ghi laïi nhö sau: “Thaáy theá, cha meï Ngaøi voâ cuøng söûng soát. Meï Ngaøi traùch: Con ôi, sao conñeå cho cha meï lo laéng nhö theá naøy? Cha meï phaûi vaát vaû lo laéng tìm con. Ngaøi hoûi: Cha meï tìm con laøm chi? Cha meï khoâng bieát con phaûi lo vieäc Cha con sao? Nhöng oâng baø chaúng hieåu Ngaøi noùi gì. Sau ñoù Ngaøi trôû veà Naxareùt phuïc tuøng cha meï. Meï Ngaøi ghi nhôù moïi vieäc trong loøng”

(Luca 2:48-51).

b.         Ñoái vôùi Cha Thieân Thöôïng

Ñoái vôùi Cha Thieân Thöôïng cuûa Ngaøi laø Ñöùc Chuùa Trôøi, Chuùa GieâXu cuõng laø moät ngöôøi con troøn boån phaän. Khi thi haønh chöùc vuï treân traàn gian, Chuùa ñaõ laøm troïn taát caû nhöõng ñieàu Ñöùc Chuùa Cha giao phoù, keå caû nhöõng ñieàu khoù khaên hôn heát. Coù laàn Chuùa noùi vôùi caùc moân ñeä: “Thöùc aên cuûa Ta laø thöïc thi yù muoán cuûa Ñaáng sai Ta vaø hoaøn thaønh coâng vieäc cuûa Ngaøi” (Giaêng 4:34).

Tröôùc khi chòu ñoùng ñinh treân caây thaäp töï, Ngaøi ñaõ khaån caàu vôùi Ñöùc Chuùa Cha: “Cha ôi! Neáu coù theå ñöôïc, xin cho con khoûi uoáng cheùn naøy, nhöng xin theo yù Cha chöù khoâng theo yù Con” (Mathiô 26:39). Taùc giaû Heâbôrô cuõng xaùc nhaän raèng, “Duø laø Con Ñöùc Chuùa Trôøi, trong nhöõng ngaøy khoå naïn Ngaøi phaûi hoïc taäp phuïc tuøng Ñöùc Chuùa Trôøi. Khi ñaõ hoaøn thaønh, Chuùa laøm Nguoàn cöùu roãi ñôøi ñôøi cho nhöõng ai vaâng phuïc Ngaøi” (Heâbôrô 5:8-9). Trong cöông vò laøm con, Chuùa GieâXu ñaõ vaâng lôøi Ñöùc Chuùa Cha trong moïi söï. Neáu Chuùa GieâXu, Con Ñöùc Chuùa Trôøi, laø Ñaáng toaøn haûo, ñaõ vaâng lôøi Cha trong moïi söï, thì chuùng ta laø moân ñoà cuûa Ngaøi, cuõng phaûi noi göông Chuùa, vaâng lôøi cha meï chuùng ta trong moïi söï.

2.         Trong caùch ñoái xöû vôùi treû em

Chuùa GieâXu khoâng xem thöôøng treû con. Phuùc Aâm Maùc ghi laïi:”Ngöôøi ta ñem treû con ñeán gaàn Chuùa, ñeå Ngaøi ñaët tay ban phuùc cho caùc em, nhöng caùc moân ñeä quôû traùch hoï, khoâng cho quaáy raày Chuùa. Thaáy theá, Chuùa GieâXu khoâng haøi loøng, Ngaøi baûo caùc moân ñeä: Cöù ñeå treû con ñeán gaàn Ta, ñöøng ngaên caûn, vì Nöôùc Trôøi thuoäc veà nhöõng ngöôøi gioáng caùc em aáy. Ta cho caùc con bieát: Ai khoâng tieáp nhaän Ñöùc Chuùa Trôøi nhö treû con, seõ khoâng ñöôïc vaøo Nöôùc Trôøi. Roài Ngaøi boàng beá caùc em, ñaët tay leân ñaàu, ban phuùc cho” (Maùc 10:13-16).

Thaät ra, Ñaïo Chuùa ñaõ naâng cao giaù trò cuûa treû con vaø caûnh baùo söï ñoäc taøi, ñoäc ñoaùn cuûa cha meï treân ñôøi soáng con caùi. Trong khi moät soá ngöôøi chuû tröông raèng: “Cha meï noùi oan, laøm quan baét hieáp”, thì söù ñoà Phaoloâ khuyeân: “Cha meï khoâng neân choïc giaän con caùi, nhöng phaûi nuoâi naáng, söûa trò, daïy doã chuùng theo ñöôøng loái Chuùa” (Eâpheâsoâ 6:4).

Chuùa GieâXu cuõng coù laàn noùi cho caùc moân ñeä bieát, ñoái vôùi Ñöùc Chuùa Cha, treû em coù giaù trò raát lôùn neân khoâng ai ñöôïc xem thöôøng chuùng: “Luùc aáy caùc moân ñeä ñeán hoûi Chuùa: Ai laø ngöôøi lôùn nhaát trong Nöôùc Trôøi? Chuùa GieâXu goïi moät ñöùa treû ñeán gaàn, cho ñöùng giöõa ñaùm ñoâng, roài daïy: Neáu caùc con khoâng ñoåi môùi, thaønh nhö em beù, caùc conseõ chaúng ñöôïc vaøo Nöôùc Trôøi. Ai khieâm toán haï mình nhö em beù naøy, laø ngöôøi lôùn nhaát trong Nöôùc Trôøi. Ai nhôn danh Ta tieáp röôùc moät em beù nhö noù, töùc laø tieáp röôùc Ta. Nhöng neáu ai laøm cho moät em beù ñaõ theo Ta maát ñöùc tin, thì thaø buoäc coái ñaù vaøo coå ngöôøi aáy neùm xuoáng bieån coøn hôn… Caùc con phaûi thaän troïng, ÑÖØNG BAO GIÔØ KHINH THÖÔØNG CAÙC EM BEÙ NAØY, vì Ta cho caùc con bieát, thieân söù cuûa caùc em luoân luoân ñöôïc quyeàn gaàn Cha Ta treân trôøi…Cuõng theá, Cha caùc con treân trôøi chaúng muoán moät em naøo trong ñaùm treû naøy bò hö vong” (Mathiô 18:1-6,10 vaø 14).

KEÁT LUAÄN

 Boån phaän con caùi ñoái vôùi cha meï  ñaõ ñöôïc Ñöùc Chuùa Trôøi ñaët vaøo haøng ñaàu trong soá nhöõng boån phaän cuûa con ngöôøi ñoái vôùi nhau. Chuùa bieát raèng, tröôùc khi coù nhöõng moái quan heä baïn beø, thaày troø, vôï choàng, coâng nhaân vôùi chuû, coâng daân vôùi chính quyeàn… chuùng ta phaûi coù moái quan heä vôùi ngöôøi trong gia ñình tröôùc nhaát. Khi ñöôïc sinh ra, chuùng ta trôû thaønh moät ngöôøi con trong gia ñình. Quan heä vôùi cha meï laø quan heä ñaàu tieân trong ñôøi soáng. Boån phaän ñoái vôùi cha meï cuõng laø boån phaän ñaàu tieân chuùng ta phaûi laøm troïn. Neáu moät ngöôøi khoâng laøm troïn boån phaän cuûa moät ngöôøi con, ngöôøi ñoù khoù coù theå trôû neân ngöôøi baïn toát, ngöôøi vôï, ngöôøi choàng toát, ngöôøi cha, ngöôøi meï yeâu thöông, hoaëc moät coâng daân göông maãu.

Ngöôøi naøo hieáu kính cha meï töùc laø tuaân giöõ  kyõ luaät trong gia ñình, cuõng seõ tuaân giöõ  nhöõng luaät leä khaùc. Neáu chuùng ta khoâng vaâng giöõ ñöôïc giôùi raên ñôn giaûn vaø deã daøng nhaát vôùi nhöõng ngöôøi mình gaàn guõi vaø yeâu thöông nhaát, thì chuùng ta khoù coù theå giöõ ñöôïc nhöõng luaät leä khoù hôn vaø quan heä ñeán nhöõng ngöôøi xa laï hôn. Moät lyù do khaùc khieán Chuùa ñaët ñieàu raên hieáu kính cha meï leân haøng ñaàu laø vì gia ñình laø caên baûn cuûa xaõ hoäi. Gia ñình laø neàn taûn cuûa ñôøi soáng, gia ñình coù aûnh höôûng saâu ñaäm treân ñôøi soáng caù nhaân cuõng nhö xaõ hoäi. Neáu gia ñình khoâng beàn vöõng, thieáu tình yeâu thöông, thieáu kính treân nhöôøng döôùi thì xaõ hoäi seõ thieáu toân ti traät töï. Hôn nöõa, gia ñình laø nôi con ngöôøi ñöôïc reøn luyeän sôùm nhaát, cuõng laø nôi ñeå con ngöôøi aùp duïng tieâu chuaån soáng cuûa Chuùa tröôùc nhaát. Chuùng ta phaûi laøm troïn boån phaän trong gia ñình roài môùi coù theå noùi ñeán nhöõng boån phaän quan troïng khaùc.

Töø nhieàu naêm tröôùc, moät vò Muïc sö ñaõ vieát quyeån Chaân Giaû Luaän. Chuùng toâi xin trích moät baøi trong saùch aáy ñeå quí vò nghieân cöùu theâm.

THEÁ NAÙO LAØ HIEÁU THAÄT?

 Thaày Taêng Töû noùi raèng: “Gieát traâu teá moä chaúng baèng gieát con gaø luùc cha meï sanh tieàn”. Vì cha meï cheát roài coù teá traâu cuõng khoâng aên ñöôïc, chi baèng coù loøng hieáu thaûo, luùc cha meï coøn soáng, con gaø cuõng ñuû laøm vui. Theá maø coù moät soá ngöôøi cöù ôû baïc trong luùc cha meï sanh tieàn, ôû haäu luùc cha meï quaù coá, nhö tuïc ngöõ coù caâu: “Soáng moät mieáng chaúng cho aên, cheát laøm vaên teá ruoài”, thaät laø laï laém.

Caùi hieáu cuûa ngöôøi theo ñaïo Tin Laønh chaúng ôû söï cuùng teá suoâng, maø laø ôû haønh vi thieát thöïc. Ñöông khi cha meï coøn, thì phuïng döôõng cho ñeïp loøng ngöôøi, thaûo luaän cho vöøa yù ngöôøi, neáu cha meï chöa tin Ñöùc Chuùa GieâXu, thì ñieàu caàn yeáu nhaát laø khuyeân lôn ngöôøi tin Chuùa ñeå ñöôïc cöùu roãi linh hoàn. Khi cha meï qua ñôøi, thì söï khaâm lieäm, an taùng tuyø gia phong kieäm maø laøm cho phaûi leõ. Khoâng chuoäng nhöõng thaày queû, thaày ñòa, coi ngaøy giôø, tìm long ñieåm huyeät, cuùng caùc nghi leã giaû doái voâ ích. Coøn phaàn moä ngöôøi thì naêng ñi thaêm vieáng, neáu coù hö hoûng thì söûa sang.