SỐNG TRONG TRÁI BONG BÓNG

GIÁO SƯ.:                    Bạn sẽ sống ra sao trong một trái bong bóng? Thử tưởng tượng nếu bạn bước ra khỏi vỏ bọc nhỏ bằng chất dẻo đó, bạn sẽ chết. NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Nghe khủng khiếp quá. Có ai từng gặp vấn đề như vậy chưa? GIÁO SƯ.:                    Vâng, có. Chúng ta hãy cùng nói chuyện về một người không may mắn đã phải sống gần trọn cuộc đời mình như là một “cậu bé bong bóng.” Và hãy cùng xem xét xem tại sao tôi và bạn không phải mang lấy lớp vỏ bọc đó nhé – chúng ta sẽ bắt đầu nghiên cứu về hệ thống miễn dịch của cơ thể. GIÁO SƯ.:                    David Vetter được gọi là “Cậu bé bong bóng.” Cậu đã sống trong một trái bong bóng bằng chất dẻo gần suốt quãng đời 12 năm của mình. Anh trai cậu mất khi mới sáu tháng tuổi. NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Tại sao anh trai của David lại mất sớm như vậy? GIÁO SƯ.:                    Cậu bé sinh ra đã mang lấy một khiếm khuyết ở tuyến ức. Điều đó cộng thêm việc thiếu các tế bào bạch huyết khiến cho hệ miễn dịch của cậu rất yếu – một tình trạng được gọi là Hội Chứng Suy Giảm Miễn Dịch Kết Hợp Cấp Tính.    NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Như vậy là vi khuẩn mạnh hơn khả năng chống trả của cơ thể cậu bé? GIÁO SƯ.:                    Đúng vậy. Sau khi anh trai cậu mất, David sinh ra cũng mắc phải hội chứng đó. Các bác sĩ đã giúp cậu sống bằng cách bảo vệ cậu khỏi vi khuẩn. Họ đưa cậu vào một căn phòng vô trùng bằng chất dẻo chỉ 10 giây sau khi cậu được sinh ra. NGƯỜI PHỎNG VẤN:   (NGẠC NHIÊN)  Trong vòng mười giây sao? GIÁO SƯ.:                    Đúng vậy. Để giữ cho căn phòng của cậu vô trùng, họ đã trang bị thêm một “bong bóng dự trữ vô trùng.” Ở đó họ cất giữ tã giấy, quần áo, vi-ta-min, thức ăn, khăn, thuốc và nước – và giữ chúng vô trùng. Để làm được như vậy, họ đã gỡ bỏ tất cả nhãn và keo trên tất cả các chai lọ. Sau đó họ hấp những vật dụng này suốt bốn giờ ở 700 C.                                                Thành của bong bóng có một cửa giao tiếp được trang bị găng tay cao su loại rất tốt, để bố mẹ và các nhân viên y tế có thể chăm sóc và cho cậu ăn. NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Khi David lớn lên, cậu có phải chuyển sang quả bong bóng khác lớn hơn không? GIÁO SƯ.:                    Vâng, có. Nhưng thậm chí quả lớn nhất cũng là quá nhỏ và tù túng. Quả bong bóng đó nhỏ hơn kích thước 2 x 1,5 mét. Khi cậu được sáu tuổi, NASA đã tặng cậu một bộ quần áo phi hành gia để cậu có thể ra khỏi quả bong bóng mà không bị nhiễm khuẩn. Trước đó, quả bong bóng nhỏ khiến cậu chưa bao giờ bước được nhiều hơn sáu bước theo bất cứ hướng nào. NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Các bác sĩ nghĩ rằng David phải sống trong quả bong bóng đó trong bao lâu? GIÁO SƯ.:                    Họ không biết. Họ hy vọng có thể tìm ra một người hiến tủy phù hợp trong vòng vài tháng. Nhưng họ không thể tìm ra người hiến tủy nào hoàn toàn thích hợp với cậu, vì công nghệ ở thời điểm đó chưa thể làm gì nếu tủy của người cho và người nhận không hoàn toàn giống nhau.                                               Họ có nghe về một cặp sinh đôi ở Châu Âu cũng bị suy giảm miễn dịch tương tự như vậy, nhưng sau đó hệ thống miễn dịch của các bé này đã phát triển một cách tự nhiên. Điều đó đã không xảy ra với David.  NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Giáo sư nói cậu đã sống được đến 12 tuổi. Cậu đã mất như thế nào? GIÁO SƯ.:                    Công nghệ y học đã phát triển đến mức các bác sĩ nghĩ rằng họ có thể phẫu thuật cấy ghép thành công cho cậu, sử dụng tủy xương từ một người hiến tủy không hoàn toàn phù hợp. Mọi chuyện có vẻ như ổn thỏa sau vài tháng, nhưng cậu đã qua đời bốn tháng sau cuộc phẫu thuật. NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Như vậy David, “cậu bé bong bóng,” đã qua đời vì suy giảm hệ thống miễn dịch. GIÁO SƯ.:                    Đúng vậy, và hệ thống miễn dịch cũng có thể biến chứng theo hướng ngược lại. Hôm nay tôi có đọc về một cô gái có một hệ thống miễn dịch quá tích cực. Các bạn bè muốn đến thăm Linda Harry phải chuẩn bị trước trong vòng năm ngày. Chúng phải thay đổi xà-bông tắm, dầu gội, chất khử mùi, nước dưỡng ẩm, tất cả các loại mỹ phẩm, và hứa không sử dụng nước hoa và không ăn tỏi. Các chuyên gia y tế hiếm khi gặp một trường hợp quá nhạy cảm như vậy – dị ứng dữ dội với quá nhiều chất. Mất gần ba tuần để họ có thể tìm ra một loại thức ăn không khiến cô hôn mê hay làm tăng nhịp tim quá nhanh khiến cô cảm thấy bị đau tim. Họ phải cho cô ăn bằng cách nối ống vào tĩnh mạch. NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Đó quả là một cách ăn uống đáng sợ. GIÁO SƯ.:                    Hầu như không có thứ gì cô nuốt vào để cho cô yên. Cả hệ thống phòng vệ cơ thể đều vượt khỏi tầm kiểm soát. Cô bị dị ứng với hầu như tất cả mọi thứ. Một mùi nước hoa nhẹ, mùi nấu cá cách đó một khu nhà, thậm chí uống nước cũng có thể gây nên những tác động tức thời – như bị đau đầu tê liệt, buồn nôn, hoặc hôn mê. Các bạn bè ở nhà thờ đã giúp gia đình cô chuẩn bị một môi trường đặc biệt. Những bức tường trong phòng cô được dán những lá nhôm để bảo vệ cô khỏi những tác động của vôi vữa. Đôi khi cô thấy mình như đang sống trong một lớp giấy gói kẹo. NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Cô ấy có thể ra khỏi phòng không? GIÁO SƯ.:                    Không thường xuyên lắm. Cô có thể đi dạo trên bãi biển, với điều kiện người cùng đi với cô phải đủ mạnh để ẳm cô về nhà nếu cô bị bất tỉnh. Bạn bè ít khi ghé thăm vì họ không muốn trở thành tác động bên ngoài khiến cô bị đau nặng hay bị hôn mê.  NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Chúng ta đã nói về một cậu bé thiếu hệ thống miễn dịch phải sống trong một quả bong bóng bảo vệ. Sau đó chúng ta nói về một cô gái bị khiếm khuyết vì có một hệ thống miễn dịch quá tích cựcvà phải sống trong một căn phòng được bọc kín như một viên kẹo. Giáo sư có nói ở đầu chương trình rằng chúng ta sẽ tìm hiểu tại sao giáo sư và tôi không phải rơi vào tình trạng như vậy. GIÁO SƯ.:                    Đúng vậy. Với hầu hết chúng ta, hệ thống miễn dịch đã được cân bằng tuyệt đối giữa trạng thái quá mẫn cảm và trạng thái bị vô hiệu hóa.  Hệ thống miễn dịch bắt đầu từ cơ quan lớn nhất của cơ thể - đó là da. Tiến sĩ Bernadine Healy [a woman] gọi da là “một lớp vỏ bọc mạnh mẽ chưa được đánh giá đúng mức.” Là cựu giám đốc Viện Y Tế Quốc Gia Hoa Kỳ, bà phát biểu: “Con người chưa bao giờ tổng hợp được một thứ gì tốt hơn mà vừa cảm biến, vừa bảo vệ lại vừa truyền thông.” NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Chúng ta hãy cùng nói về da là một tấm chắn bảo vệ cực tốt. GIÁO SƯ.:                    Tiến sĩ Healy cho biết lớp ngoài cùng của da, biểu bì, mỏng chưa bằng 1/6 mi-li-mét. Nó có khả năng chống bẩn và chống nước. Các tế bào biểu bì đan kết chặt chẽ với nhau để hình thành một rào chắn vững chắc giúp giữ độ ẩm và không cho nước thấm vào trong cơ thể. Ở ngoài bề mặt, các tế bào chết rắn chắc đóng vảy lại giúp tăng tính dẻo dai, tạo thành một loại áo giáp trong suốt.  Bà giải thích: “Với sự khéo léo mà quân đội cũng phải ghen tị, vành biểu bì với các tế bào gốc sẵn sàng cung ứng tiếp viện khi cần, và các tế bào biểu bì tạo sắc tố để làm lệch hướng kẻ thù số một của da là mặt trời.”  NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Bên dưới biểu bì là lớp thứ hai, chân bì. Chân bì thực hiện nhiệm vụ gì?  GIÁO SƯ.:                    Nó vừa đẹp vừa thông minh. Từ quan điểm về vẻ đẹp, nó chứa đầy các protein liên kết dạng sợi đem đến sự bền chắc để ngăn chặn các nếp nhăn, và một màng mỡ bên dưới đem lại sự mềm mại.                                               Mặt thông minh của chân bì bao gồm một mạng lưới mạch máu, nang lông và các tuyến chức năng rất ấn tượng giúp tạo ra dầu và mồ hôi. Cả hệ thống này được bao bọc bởi một môi trường huyết tương gồm các chất mang các thông tin hóa học, hóc-môn, và các tế bào bạch huyết. NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Bà cũng đề cập đến da ở vai trò là một cảm biến.Nếu tôi nhớ không lầm khi học ở lớp giải phẫu, thì các cơ quan thụ cảm cũng nằm ở lớp chân bì phải không giáo sư? GIÁO SƯ:                     Đúng vậy. Tiến sĩ Healy nói về vô số mối liên kết thần kinh chạy xuyên qua chân bì để kết nối bộ não với các cơ quan khác, phối hợp với các đầu mút dây thần kinh giác quan tinh xác giúp tiếp nhận và xử lý các thông tin từ môi trường xung quanh. Bà chỉ ra rằng các cơ quan xúc giác của chúng ta nhạy cảm đủ để có thể giúp chúng ta vuốt ve một cánh hoa hồng, nhưng chúng cũng đủ dẻo dai để không bị tổn thương khi bị gai đâm.                                               Bà gọi da là “một bề mặt phân cách mạnh mẽ giữa tâm trí, cơ thể, và thế giới bên ngoài.” Da phức tạp đến mức chúng ta vẫn còn đang phải tiếp tục nghiên cứu về nó. Để mô tả tính đa chức năng của da, bà sử dụng cách diễn đạt tích hợp là “mạng lưới dây thần kinh-miễn dịch-nội tiết” NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Hãy cho tôi một phút để suy nghĩ về điều này. Có phải bà ấy nói rằng da là một phần của hệ thống thần kinh, hệ thống miễn dịch, và hệ thống nội tiết của cơ thể chúng ta không? GIÁO SƯ.:                    Chính xác! Đối với hệ thống thần kinh, da chuyển tải cả thông tin đầu vào và thông tin đầu ra. Nó cung cấp thông tin đầu vào từ các cơ quan thụ cảm mà chúng ta đã có đề cập. Nó cũng chuyển tải các thông tin đầu ra như gây đỏ mặt và nổi da gà.                                               Là một cơ quan nội tiết, da sản sinh ra các hóc-môn bao gồm steroids và các chất kích thích tố tuyến giáp, cùng với rất nhiều các chất truyền dẫn thần kinh cho não bộ. NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Và da có liên quan đến hệ thống miễn dịch như thế nào? GIÁO SƯ.:                    Da chứa rất nhiều tế bào bạch huyết đặc biệt. Chúng tiêu diệt các vi trùng xâm nhập. Chúng cũng cảnh báo cả cơ thể cảnh giác đối với những kẻ xâm nhập qua da. Tiến sĩ Healy nói rằng, khi tiếp tục nghiên cứu về tính đa chức năng của da, các nhà nghiên cứu nhận ra da có một trí thông minh gần như độc lập. NGƯỜI PHỎNG VẤN:   Tôi rất ấn tượng với những cụm từ bà ấy sử dụng, như “Với sự khéo léo mà quân đội cũng phải ghen tị, vành biểu bì với các tế bào gốc sẵn sàng cung ứng tiếp viện khi cần.” và bà cũng nói “Con người chưa bao giờ tổng hợp được một thứ gì tốt hơn mà vừa cảm biến, vừa bảo vệ lại vừa truyền thông.” GIÁO SƯ.:                    Trong chương trình tới chúng ta sẽ nghiên cứu bên dưới da và khám phá nhiều hơn về sự thông minh đáng kinh ngạc của hệ thống miễn dịch. Đó là một mạng lưới Đức Chúa Trời sử dụng để bảo vệ chúng ta tốt hơn bất cứ quả bong bóng nào. Không ai trong chúng ta sống được nếu thiếu hệ thống đó!