AI ĐANG ĐỨNG LỘN NGƯỢC

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Thưa giáo sư, cuốn sách trên bàn giáo sư sao trông lạ vậy? Bức ảnh người đàn ông trên bìa sách bị lộn ngược! GIÁO SƯ:    Nó được chủ ý in như vậy đấy. Trước đây các nhà phê bình đã nói anh ta đúng nhưng gần đây anh ta lại thay đổi quan điểm của mình. Anh ấy nói thế giới quan của anh trước đây bị đảo lộn và bây giờ anh đã sửa lại cho đúng. NGƯỜI PHỎNG VẤN: Dù nói theo cách nào, thì người đàn ông này cũng đã thay đổi 180 độ quan điểm của mình về một vấn đề quan trọng. Hãy cùng thảo luận về việc này. GIÁO SƯ:    Bên cạnh bức ảnh đảo ngược, bìa sách còn có một nét bất thường nữa. Một phần bản in bị gạch xóa và được sửa lại bằng nét bút viết tay. Cụm từ “Không có Đức Chúa Trời” được sửa lại thành “Có một Đức Chúa Trời.” Tựa sách có thêm phần phụ đề “Nhà vô thần nổi tiếng nhất thế giới đã thay đổi quan điểm của mình như thế nào.”   NGƯỜI PHỎNG VẤN: Tôi thấy tác giả của cuốn sách là nhà triết học người Anh, giáo sư Antony Flew [AN-tun-ee FLOO].  Ba năm trước ông ấy đã thay đổi quan điểm và tin chắc rằng Đức Chúa Trời có tồn tại.  GIÁO SƯ:   Đúng vậy. Nhưng giáo sư Flew có một đồng tác giả. Một bài phê bình trên tờ New York Times tuyên bố rằng vị đồng tác giả này đã “đặt lời nói vào miệng Flew” – tức trích dẫn ý kiến của mình cứ như thể Flew còn tin chắc vào sự tồn tại của Đức Chúa Trời hơn cả chính mình.                  NGƯỜI PHỎNG VẤN: Nhà phê bình đó là ai vậy? GIÁO SƯ:   Mark Oppenheimer [OP-uh-hy-mer], một nhà báo nói rằng trước đó ông đã phỏng vấn Flew, khi Flew còn là một người vô thần. Ông ấy thấy thật khó tin là Flew đã thay đổi quan điểm của mình và nói những điều như trong cuốn sách. Oppenheimer viết: “Với năng lực đang tuột dốc, Antony Flew, một người đã cống hiến đời mình cho những tranh luận sáng suốt, chỉ còn là một biểu tượng, một chiến tích trong trận chiến của những người có công việc ông không hiểu trọn vẹn.” NGƯỜI PHỎNG VẤN: Phát biểu đó có chính xác không? GIÁO SƯ:   Không. Một bài báo trên ấn bản vào ngày 14 tháng Mười một năm 2007 của Publishers Weekly nói rằng đồng tác giả của Flewkhông hề bóp méo những giải thích và quan điểm của Flew.    Bài báo mở đầu: “Trong phần điểm sách, Oppenheimer mô tả Flew như là một người bị lão suy bị lôi kéo và lợi dụng bởi các Cơ đốc nhân Tin lành cho mục đích riêng của họ.”  Nhà xuất bản của Flew tuyên bố: “Phê bình, đặt câu hỏi và tranh luận về những lý lẽ trong cuốn sách là một chuyện. Nhưng Oppenheimer đã không làm như vậy – ông ta đã xâm phạm sự chính trực của tác giả cũng như của chúng tôi. Có vẻ như ông ta chỉ xem đây là một cơ hội để tạo dựng danh tiếng cho mình, và việc này là không đúng đắn.” NGƯỜI PHỎNG VẤN: Vậy là nhà phê bình đã làm nhục và cho vị đồng tác giả là không trung thực, nhằm thu hút sự chú ý?  GIÁO SƯ:   Có vẻ như vậy đấy. Rõ ràng Oppenheimer hết sức rối trí vì một trong những người biện hộ nổi tiếng nhất cho triết học vô thần giờ đây lại nói rằng ông đã chín chắn và không còn tin vào thuyết vô thần nữa. Nhà phê bình tuyệt vọng lên tiếng để bảo vệ thuyết vô thần mà tiến sĩ Flew đã loại bỏ.   NGƯỜI PHỎNG VẤN: Có điều gì trong cuốn sách gây ấn tượng rằng những quan điểm trong đó không phải của tiến sĩ Flew mà là của vị đồng tác giả không?   GIÁO SƯ:    Không hề, nếu anh xem xét văn bản. Flew đã 84 tuổi và ở trong một tình trạng được gọi là “chứng mất ngôn ngữ” – một tình trạng gây ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ các tên gọi, nhưng không hề ảnh hưởng đến trí nhớ tổng quan của ông. NGƯỜI PHỎNG VẤN: Tôi từng gặp người như vậy rồi. Năng lực lý luận và hầu hết trí nhớ của họ vẫn tốt như thường. Phần duy nhất bị suy giảm là khả năng ghi nhớ các tên gọi. GIÁO SƯ:   Nhưng Oppenheimer đã giải thích sai tình trạng “mất ngôn ngữ” này thành chứng lão suy. Và ông ta dùng sự giải thích sai lạc này để ngụ ý rằng Flew đã không viết ra cuốn sách. NGƯỜI PHỎNG VẤN: Bìa sách có ghi “Antony Flew cùng với Roy Abraham Varghese [var-GHEE-zee].”  Chẳng phải cách ghi như vậy ngụ ý rằng một người nổi tiếng và một người ít nổi tiếng hơn đã làm việc cùng nhau, trong đó người ít nổi tiếng hơn thực hiện hầu hết công việc ghi chép lại? GIÁO SƯ:    Đúng vậy, và một vài đồng tác giả đôi khi hiểu lầm hoặc tự ý bóp méo điều người kia thực sự nói.  Nhưng giáo sư Flew nói vị đồng tác giả của mình đã trình bày trung thực những quan điểm của ông. Ông khẳng định “Tên tôi được in lên sách và nó trình bày chính xác những quan điểm của tôi. Tôi sẽ không để một cuốn sách được in tên tôi nếu tôi không đồng ý 100% với nội dung bên trong đó. Tôi cần một người ghi chép vì tôi đã 84 tuổi, và đó chính là vai trò của Roy Varghese. Ý kiến cho rằng có ai đó đã lợi dụng tôi vì tôi đã già là hoàn toàn sai lệch. Đây là cuốn sách của tôi và nó trình bày những suy nghĩ của tôi.”   NGƯỜI PHỎNG VẤN: Vậy là giáo sư Flew đã không trực tiếp đánh máy nội dung vào máy vi tính. GIÁO SƯ:   Nhưng đó chính là những suy nghĩ của ông. Đồng tác giả Varghese đã thực hiện vô số các cuộc vấn đáp và trao đổi với ông, cũng như bổ sung thêm vào đó các tài liệu mà Flew đã viết từ trước.    NGƯỜI PHỎNG VẤN: Giờ thì chúng ta đã xác minh là cuốn sách trình bày chính xác những suy nghĩ của giáo sư Flew, vậy ông ấy nói gì trong cuốn sách đó? GIÁO SƯ:    Ông ấy trình bày rất nhiều những quan điểm thú vị mà chúng ta sẽ phải mất vài chương trình mới thảo luận hết. Hôm nay, chúng ta hãy cùng thảo luận về chương có tựa đề “Cuộc Hành Hương Của Lý Trí.” Ông mở đầu với một hình ảnh minh họa: “Hãy tưởng tượng có một chiếc điện thoại kết nối vệ tinh bị trôi dạt vào một bờ biển ở một hòn đảo xa xôi trên đó có một bộ lạc chưa hề tiếp xúc với nền văn minh hiện đại. Những người thổ dân chơi với các con số trên mặt điện thoại và nghe có tiếng nói… Trước tiên họ kết luận đây là thiết bị tạo ra âm thanh. Một số thổ dân thông minh hơn, những nhà khoa học của bộ lạc, làm ra một mô hình giống hệt và lại bấm số. Họ lại nghe có tiếng nói. Kết luận như đã quá rõ ràng với họ. Sự kết hợp đặc biệt của các tinh thể, kim loại và hóa chất này tạo ra thứ giống như tiếng người, và điều này có nghĩa tiếng nói đơn giản là đặc tính của thiết bị này.” NGƯỜI PHỎNG VẤN: Những người thổ dân nghĩ rằng chiếc điện thoại kết nối vệ tinh tạo ra âm thanh, chứ không phải nhận những âm thanh đó từ một nguồn khác. GIÁO SƯ:    Giáo sư Flew tiếp: “Nhưng nhà thông thái của bộ lạc cho gọi các nhà khoa học đến để thảo luận. Ông đã suy nghĩ lâu và kỹ…và đã đi đến kết luận: âm thanh truyền qua thiết bị này phải đến từnhững con người giống như họ, những người đang sống và có nhận thức mặc dù sử dụng một ngôn ngữ khác. Thay vì cho rằng âm thanh chỉ đơn giản là đặc tính của chiếc điện thoại, họ nên điều tra khả năng thông qua một mạng lưới thông tin liên lạc bí ẩn nào đó họ đang ‘tiếp xúc’ với những con người khác. Có lẽ những tìm tòi sâu hơn theo hướng này có thể dẫn đến một tầm hiểu biết rộng lớn hơn về thế giới bên ngoài hòn đảo của họ. Nhưng các nhà khoa học chỉ cười nhà thông thái và nói: ‘Xem này, khi chúng ta phá hỏng thứ đó, thì không còn âm thanh nữa. Vậy rõ ràng đây chỉ là những âm thanh được tạo ra bởi sự kết hợp độc đáo của pin, các bản mạch in và các đi-ốt phát quang mà thôi.”   NGƯỜI PHỎNG VẤN: Giáo sư Flew dùng câu chuyện này để minh họa điều gì? GIÁO SƯ:    Ông giải thích: “Trong câu chuyện này chúng ta thấy thật dễ dàng để những lý thuyết đã hình thành từ trước định hình cách chúng ta xem xét bằng chứng thay vì để cho bằng chứng định hình lý thuyết của mình.  …Và với tôi, trong đó còn chứa đựng sự nguy hiểm đặc biệt…của thuyết vô thần giáo điều. Hãy xét những phát ngôn như ‘Chúng ta không nên tìm một lời giải thích về việc thế giới đã tồn tại như thế nào; nó đang tồn tại và như vậy là đủ rồi’ hay ‘Bởi vì chúng ta không thể chấp nhận một nguồn sự sống siêu việt, nên chúng tôi chọn tin điều không thể xảy ra: đó là sự sống tình cờ nảy sinh từ vật chất’ hay ‘Các định luật vật lý là “các định luật không có quy luật” nảy sinh từ chỗ trống không.’” NGƯỜI PHỎNG VẤN: Đó là những lý lẽ những người vô thần hay đưa ra. Vốn từng là một nhà vô thần, giáo sư Flew trả lời họ như thế nào? GIÁO SƯ:    Ông nói: “Bây giờ để tạo một tranh luận sáng suốt rằng vấn đề là như vầy như vầy thì tất yếu phải đưa ra những lý lẽ để ủng hộ cho vấn đề đó.  …Bởi vì nếu phát ngôn thực sự sáng suốt và là một tranh luận, nó phải thực sự đưa ra những lý lẽ đứng về phía mình từ khoa học và triết học. Và bất kỳ điều gì chống lại phát ngôn đó, hay muốn thuyết phục người nói rút lại và thừa nhận rằng đó là một lầm lẫn, phải được đưa ra. Nhưng nếu không có lý lẽ và bằng chứng nào được đưa ra để hỗ trợ, thì cũng không có lý lẽ hay bằng chứng nào cho thấy đó là một tranh luận sáng suốt.”  NGƯỜI PHỎNG VẤN: Như vậy một người phải lượng định tất cả các bằng chứng – những cơ sở lập luận ủng hộ cho ý kiến, và những cơ sở lập luận chống lại ý kiến đó. GIÁO SƯ:    Đúng vậy. Trong câu chuyện, nhà thông thái đã gợi ý rằng nếu không điều tra mọi mặt của vấn đề sẽ khiến bộ lạc không hiểu được thế giới bên ngoài cùng với công nghệ ở đó. Giáo sư Flew giải thích: “Ngày nay những người không theo thuyết vô thần dường như không có bằng chứng nào thuyết phục được những người vô thần giáo điều có vẻ ngoài như có tư duy khoa học rằng mọi sự trên đời đều không phải ngẫu nhiên mà có và thừa nhận ‘Phải có một Đức Chúa Trời.’ Vì vậy tôi đặt ra cho những người bạn vô thần cũ của tôi một câu hỏi trọng tâm đơn giản: ‘Điều gì phải xảy ra hay phải được chứng minh là đã xảy ra để đưa ra cho quý vị một lý lẽ khiến quý vị ít nhất phải cân nhắc đến sự tồn tại của một Trí tuệ siêu phàm?’” NGƯỜI PHỎNG VẤN: Những sự thật nào một người vô thần cần phải thấy, để ít nhất người đó nghĩ về khả năng có một ai đó thông minh hơn con người tồn tại? GIÁO SƯ:   Flew nói rằng việc ông thay đổi từ vô thần sang tin vào sự tồn tại của Đức Chúa Trời, là một “cuộc di trú” kéo dài hai thập kỹ suy nghĩ cẩn trọng. Trong vài chương trình tới, chúng ta sẽ cố khám phá ra: Liệu giáo sư Flew đang đứng lộn ngược, hay giáo sư Flew đang đứng bình thường.